Жеке тұлғаны қалыптастырудағы мақсатты бағытталған, жоспарлы ұйымдастырылған процесс:

• Тәрбие.

• Оқыту.

• Білім беру.

• Оқу.

• Қалыптасу.

Көп мәнділік тәрбие процесінің ерекшелігі ретінде:

• Тәрбие - құрал, процесс және нәтиже болып табылады.

• Педагогикалық әрекеттің аяқталған нәтижесі ретінде қойылған мақсатқа негізделген тәрбиеші мен тәрбиеленушінің өмір әрекеті.

• Тәрбие процесіне отбасы, мектеп, қоғам қатысады.

• Тәрбиешінің әрекеті мен оның тәрбиесінің нәтижесі тәрбие теориясының білімімен және тәрбиешінің шеберлігіне негізделген.

• Тәрбиеленушілердің жеке ерекшеліктері және әрбір педагогикалық құбылыстың ерекшелігі стандарттан алыс және шығармашылық бағытты талап етеді.

Тәрбиенің мақсатын анықтайтын негізгі фактор:

• Саясат, мемлекет идеологиясы.

• Ата-аналар.

• Педагогтар.

• Педагогикалық процестің мүмкіндіктері.

• Оқушылардың қажеттіліктері.

Тәрбиенің жалпы мақсаты:

• Азаматты тәрбиелеу.

• Отағасын тәрбиелеу.

• Еңбекқорды тәрбиелеу.

• Жеке тұлғаны жан-жақты, үйлесімді тәрбиелеу.

• Әлеуметтік белсенді адамды тәрбиелеу.

Адамгершілік, еңбек, ақыл-ой, физикалық тәрбие - бұл:

• Тәрбиенің мақсаттары.

• Тәрбиенің моделі.

• Тәрбиенің бағыты.

• Тәрбие құралы.

• Тәрбие жүйесі.

Қоршаған табиғи ортаға жауапкершілікпен, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу:

• Еңбек тәрбиесінің міндеті.

• Адамгершілік тәрбиесінің міндеті.

• Экологиялық тәрбиенің міндеті.

• Экономикалық тәрбие міндеті.

• Азаматтық тәрбие міндеті.

Педагогикалық процесті топтық, ұжымдық және жеке ұйымдастырудың формаларының үйлесімді сәйкестігі принципі:

• Балаларды ұжымда тәрбиелеу және оқыту.

• Тәрбиені өмірмен және өндірістік практикамен байланыстыру.

• Адамның жағымды қасиеттеріне сүйену.

• Мектептің, отбасының және қоғамның талаптарына сәйкестігі.

• Баланың тұлғасына саналы түрде қойылған талаптарға құрмет көрсету.

Тәрбие процесіне кіретін ситуациялар, заттар - бұл:

• Орта әсері.

• Дамудың әлеуметтік ситуациясы.

• Тәрбие құралы.

• Тәрбие әдістері.

• Тәрбие тәсілдері.

Ғылыми дүниетаным - бұл:

• Табиғатқа, қоғамға, адамға деген ғылыми көзқарастардың қатаң жүйесі.

• Қоршаған орта және адамның ондағы орны туралы жеке тұлғаның ғылыми білімі мен идеалдары, құндылықтары мен нормалар жүйесі.

• Ғылыми негізделген принциптер жүйесі, яғни оларды жүзеге асыру мектеп міндеттерін табысты шешуге алып келеді.

• Мазмұны бойынша әртүрлі пәндерді оқыту болатын жалпы білім беру бағыттарының бірі.

• Дүние туралы жалпы түсінік.

Қоғамдық тәртіп тәжірибесін қалыптастыру және іс-әрекетін ұйымдастыру әдістер тобына кіреді:

• Әңгіме.

• Диспут.

• Үлгі.

• Жаттығу.

• Жарыс.