Kurikulum - XXI əsr bacarıqları və kompetensiyaları (problem həll etmə, qərarvermə və s.) izah + 20 test

🛑 1. Cədvələ əsasən uyğunluğu müəyyən edin.

• 🟢A) 1, 2
• 🟢B) 3, 4
• 🟢C) 1, 3
• 🟢D) 2, 3
• 🟢E) 2, 4

🔴 2. XXI əsr bacarıqları ilə bağlı olan fikirlərdən hansı yanlışdır❓

• 🟢A) Şagirdlərdə bu bacarıqları formalaşdırmaq üçün onların müəyyən bir yaş həddinə çatması əsas şərtlərdən biridir.
• 🟢B) Riyazi kompetensiyaya malik olmaq riyazi təfəkkürdən istifadə edərək gündəlik həyatda rast gəlinən problemlərin həll yolunu tapmağı da ehtiva edir.
• 🟢C) Rəqəmsal savadlılığa malik olmaq həm də rəqəmsal texnologiyadan əldə edilən informasiyanın etibarlılığını yoxlamaq, ona tənqidi yanaşmağı da ehtiva edir.
• 🟢D) Şəxsi, sosial və öyrənməyi öyrənmək kompetensiyası həm də emosiyaları düzgün idarə edərək gələcəyə yönəlik planlar qurmaq bacarığını da ehtiva edir.
• 🟢E) Maliyyə savadlılığı nümayiş etdirmək başqaları ilə müzakirələr aparıb riskləri nəzərə almaq sahibkarlıq kompetensiyasına aid xüsusiyyətdir.

🔴 3. Müəllim dərs zamanı keçiriləcək mövzuda şagirdlərlə debat təşkil edir. Şagirdlər mövzu ilə bağlı iki fərqli mövqedən çıxış edirlər. Lakin onlar debat zamanı öz fikirlərini dəstəkləyəcək düzgün arqumentlər gətirə bilmirlər. Müəllim proses boyu şagirdlərin mənbələri düzgün araşdırmaq bacarığının olmadığını da müəyyənləşdirir. Situasiya ilə bağlı hansı fikir doğrudur❓

• 🟢 A) Şagirdlərdə savadlılıq kompetensiyası zəifdir, onlarda tənqidi düşünmə bacarığının inkişafına ehtiyac var.
• 🟢 B) Şagirdlərdə rəqəmsal savadlılıq kompetensiyası zəifdir, onlarda informasiyanı araşdırmaq, toplamaq, emal etmək bacarıqlarının inkişafına ehtiyac var.
• 🟢 C) Şagirdlərdə mədəni məlumatlılıq kompetensiyası zəifdir, onların özünü ifadəetmə bacarıqlarının inkişafına ehtiyac var.
• 🟢 D) Şagirdlərdə sahibkarlıq kompetensiyası zəifdir, onlarda yazılı və şifahi nitqin inkişafına ehtiyac var.
• 🟢 E) Şagirdlərdə mühəndislik kompetensiyası zəifdir, onlarda ünsiyyət bacarıqlarının inkişafına ehtiyac var.

🛑 4. Cədvələ əsasən uyğunsuzluğu müəyyən edin:

• 🟢 A) 1, 3
• 🟢 B) 1, 2
• 🟢 C) 3, 4
• 🟢 D) 2, 3
• 🟢 E) 1, 4

🛑 5. Müəllim şagirdləri qruplara bölür. Hər qrupa müxtəlif ölkələrdə yaşayan əhalinin bayramları, yaşam tərzləri haqqında məlumat toplayıb təqdimat hazırlamağı tapşırır. Bununla bağlı şagirdlərə müxtəlif mənbələr təqdim edir. Şagirdlər mənbələrdən vacib məlumatları seçərək təqdimatı tamamlayırlar. Verilmiş situasiyaya əsasən müəllimin şagirdlərdə hansı səriştəni formalaşdırmağa çalışdığını müəyyən edin❓

• 🟢 A) çox dil bilmək kompetensiyası
• 🟢 B) şəxsi, sosial və öyrənməyi öyrənmək kompetensiyası
• 🟢 C) mədəni müxtəlifliyə hörmət kompetensiyası
• 🟢 D) riyazi, elmi mühəndislik kompetensiyası
• 🟢 E) savadlılıq kompetensiyası

🛑 6. Müəllim şagirdlərə bir ay müddətində özlərinin akademik cəhətdən inkişafını izləməyi, öyrənmədə tətbiq etdikləri strategiyaları təhlil edərək onlardan özlərinə daha çox uyğun olanları qeyd etmələrini tapşırır. Müəllimin verdiyi tapşırığın şagirdlərdə formalaşdırdığı kompetensiyanın xüsusiyyətini müəyyən edin❓

• 🟢 A) yerli, milli, beynəlxalq mədəniyyətlərin xüsusiyyətləri haqqında məlumatlı olmaq
• 🟢 B) ideyaların reallaşdırılması üçün müxtəlif kontekstlərin, imkanların olduğunu bilmək
• 🟢 C) məsuliyyətli vətəndaş kimi dövlətin ictimai həyatında iqtisadi konsepsiyaları nəzərə alaraq iştirak etmək
• 🟢 D) müxtəlif dillərdən səmərəli istifadə etmək və lüğət ehtiyatına malik olmaq
• 🟢 E) özünün fiziki, psixoloji və emosional durumunu sağlam saxlamaq və sağlam düşüncə haqqında məlumatlı olmaq

🛑 7. 2024-cü ilin "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" elan edilməsi ilə əlaqədar müəllim şagirdlərə istifadə edilməyən ərazilərdə yaşıllaşdırma işlərinin aparılması ilə bağlı layihə və təqdimat hazırlamalarını tapşırır. Şagirdlər qruplarla təyin edilmiş müddət ərzində həmin ərazilərin xüsusiyyətlərini araşdırıb layihə təqdim etməlidirlər. Qruplar araşdırmada ofis proqramlarının imkanlarından effektiv şəkildə istifadə edirlər. Verilmiş situasiyaya istinad etməklə şagirddə hansı kompetensiyanın inkişaf etdiyi görülür? 🔻 1. fəal vətəndaş mövqeyi kompetensiyası 🔻 2. rəqəmsal savadlılıq kompetensiyası 🔻 3. mədəni məlumatlılıq və özünüifadə kompetensiyası 🔻 4. çox dil bilmək kompetensiyası

• 🟢 A) 1, 4
• 🟢 B) 2, 4
• 🟢 C) 3, 4
• 🟢 D) 1, 2
• 🟢 E) 1, 3

🛑 8. Məktəbdə şagirdlər üçün dərnəklər təşkil olunur. Bəzi şagirdlər əlavə dil öyrənmək məqsədi ilə dil dərnəyinə yazılır. Şagirdlərdən bir neçəsi dərnəyə davamlı olaraq gəlsə də, müəllimin verdiyi tapşırıqları vaxtında yerinə yetirmir, uğursuzluqla qarşılaşdıqda tez ruhdan düşür və çıxış yolu tapmaqda çətinlik çəkir. Verilmiş situasiyaya əsasən şagird davranışı haqqında hansı fikri söyləmək olar❓

• 🟢 A) Şagird çox dil bilmək kompetensiyasını formalaşdırmaq istəsə də, öyrənməyi öyrənmək kompetensiyası zəif inkişaf etdiyindən o, nəticə əldə etməkdə çətinlik çəkir.
• 🟢 B) Şagirddə rəqəmsal texnologiyadan istifadə bacarığı zəif inkişaf etdiyindən onda çox dil bilmək kompetensiyasının formalaşması baş tutmur.
• 🟢 C) Şagird sahibkarlıq kompetensiyasını formalaşdırmaq istəsə də, özünü ifadəetmə bacarığının zəif olmasından nəticə əldə edə bilmir.
• 🟢 D) Şagirddə vətəndaşlıq kompetensiyasının zəif inkişaf etməsi onun çox dil bilmək kompetensiyasının formalaşmasına təsir edir.
• 🟢 E) Şagirddə savadlılıq kompetensiyasının zəif inkişaf etməsi ona digər kompetensiyaların da formalaşmasına birbaşa təsir edir.

🛑 9. Şagirdlər “Yaşıl enerji çağırışı” adlı layihə işi üzərində çalışırlar. Layihə çərçivəsində məktəbdə enerji istehlakını azaltmaqla bağlı innovativ ideyalar irəli sürmək hədəflənir. Onlar istifadə edilmədikdə sinif işıqlarını avtomatik söndürən sistemin üzərində çalışırlar. Layihəyə məktəbdə digər şagirdləri də cəlb edirlər. Verilmiş situasiya ilə bağlı hansı fikir yanlışdır❓

• 🟢 A) Verilmiş layihə şagirddən müxtəlif fənlərlə bağlı malik olduğu biliklərdən əlaqəli şəkildə istifadə etməyi tələb edir.
• 🟢 B) Layihə işinin effektiv nəticələnməsi şagirddən vaxtı və informasiyanı səmərəli idarə və istifadə etmək bacarığı tələb edir.
• 🟢 C) Layihə şagirdlərdə müxtəlif situasiyalarda konstruktiv ünsiyyətqurma bacarığının formalaşdırılması baxımından da effektiv hesab edilir.
• 🟢 D) Layihə üzərində işləyərkən şagirdlər müxtəlif fənlərdən əldə etdikləri bacarıqlardan real həyati problemlərin həllində istifadə etmək imkanı qazanırlar.
• 🟢 E) Layihənin gedişatında şagirdlərin yoldaşlarını motivasiya etməsi onlarda savadlılıq kompetensiyasının inkişafına təsir edəcək.

🛑 10. Verilmiş fəaliyyətlərdən hansı rəqəmsal savadlılıq kompetensiyasına aiddir❓

• 🟢 A) Şagirdlər texnologiyanın imkanlarından istifadə etməklə müxtəlif şəhərlərdən olan şagirdlərin iştirak etdiyi virtual qruplar yaradır və onlarla fərqli mövzularda müzakirələr təşkil edirlər.
• 🟢 B) Şagird müəllimdən aldığı rəyləri effektiv şəkildə dəyərləndirir və buna əsasən özünü daha da inkişaf etdirmək üçün tədbirlər görür.
• 🟢 C) Şagird istər milli, istərsə beynəlxalq müstəvilərdə baş verən hadisələrlə bağlı müzakirələrdə konstruktiv yanaşma nümayiş etdirmək bacarığına malik olduğunu nümayiş etdirir.
• 🟢 D) Şagird təşkil edilən məktəbdənkənar fəaliyyətlərdə ünsiyyətə daxil olduğu insanların müxtəlif mədəniyyətlərə malik olduqlarını nəzərə alaraq fikirlərini ifadə edir.
• 🟢 E) Şagird digər şəxslərin fəaliyyətlərini də müşahidə edir və əldə etdiyi məlumatlar əsasında öz öyrənmə prosesində müəyyən tənzimləmələr edib fəaliyyət göstərir.