Ôn đánh giá năng lực môn Tiếng Việt - Đề 3

Chọn từ/ cụm từ thích hợp nhất để điền vào chỗ trống trong câu dưới đây.

“Đừng bao giờ khiến người khác tổn thương” – một điều nghe qua có vẻ đơn giản; nhưng cái khó là làm sao chúng ta biết được mình đã gây tổn thương cho người khác, đặc biệt là khi họ không bị ______ gì về ______.

• tổn hại – thân thể.

• tổn thương – tinh thần. 

• tổn thất – thể xác.  

• đau xót – cơ thể.

Answer explanation

- Ở vị trí điền từ thứ nhất:

+ Đáp án C sai vì “tổn thất” để chỉ mất mất, thiệt hại (thường để nói về tài sản).

+ Đáp án D sai vì “đau xót” thường để chỉ những tổn thương do tác động vật lí.

- Ở vị trí điền từ thứ hai: Xét tính logic về nghĩa:

Câu văn đề cập đến khó khăn trong việc nhận ra mình đã gây tổn thương cho người khác. Và những tổn thương ấy khó nhận biết được là vì nó không cảm nhận được bằng mắt thường.

=> Từ/ cụm từ thích hợp nhất để điền vào chỗ trống trong câu văn trên là: tổn hại – thân thể.

Chọn từ/ cụm từ thích hợp nhất để điền vào chỗ trống trong câu dưới đây.

______ chúng ta đều không chủ tâm tỏ ra ác ý trong giao tiếp,______ với kẻ thù thật sự.

• Không chỉ – mà còn.

• Tất cả – kể cả.

• Ít khi – đặc biệt. 

• Hầu hết – trừ khi.

Answer explanation

- Ở vị trí cần điền thứ nhất: Căn cứ vào nghĩa và ngữ cảnh: chú ý “đều không chủ tâm tỏ ra ác ý”

+ Đáp án B sai vì “tất cả” mang ý nghĩa tuyệt đối.

+ Đáp án C sai (không phù hợp ngữ cảnh).

- Ở vị trí cần điền thứ hai: căn cứ vào mối quan hệ về nghĩa của hai vế.

Đáp án A sai vì vị trí của từ “không chỉ” trong tình huống này không thể đặt ở đầu câu.

=> Từ/ cụm từ thích hợp nhất để điền vào chỗ trống trong câu trên là: Hầu hết – trừ khi.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Mị bàng hoàng tỉnh. Buổi sáng âm sâm trong cái nhà gỗ rộng. Vách bên cũng im ắng. Không nghe tiếng lửa réo trong lò nấu lợn. Không một tiếng động. Không biết bên buồng quanh đấy, các chị vợ anh, vợ chú của A Sử có còn ở nhà, không biết tất cả những người đàn bà khốn khổ sa vào nhà quan đã được đi chơi hay cũng đang phải trói như Mị. Mị không thể biết. Ðời người đàn bà lấy chồng nhà giàu ở Hồng Ngài, một đời người chỉ biết đi theo đuôi con ngựa của chồng. Mị chợt nhớ lại câu chuyện người ta vẫn kể: đời trước, ở nhà thống lý Pá Tra có người trói vợ trong nhà ba ngày rồi đi chơi, khi về nhìn đến thì vợ chết rồi. Mị sợ quá, Mị cựa quậy, xem mình còn sống hay chết. Cổ tay, đầu, bắp chân bị dây trói siết lại, đau đứt từng mảnh thịt. 

(Vợ chồng A Phủ, Tô Hoài)

Đáp án nào dưới đây có thể thay thế cho từ “âm sâm” được in đậm trong đoạn trích?

• lạnh giá.

• u tịch.

• ảm đạm.

• u ám.

Answer explanation

- Đoạn văn trên miêu tả diễn biến tâm trạng của Mị khi bị A Sử trói trong đêm tình mùa xuân.

- Từ “âm sâm” được hiểu là (trời) nhiều mây, gợi cảm giác tối tăm, khó quan sát được các sự vật xung quanh.

+ Đáp án A sai vì “lạnh giá” không dùng cho miêu tả thời tiết mùa xuân.

+ Đáp án B sai vì từ “u tịch” thường dùng miêu tả không gian (thiên nhiên) rộng lớn vắng vẻ, tĩnh mịch.

+ Đáp án C sai vì “ảm đạm” thường dùng miêu tả thời gian buổi chiều, gợi lên sự buồn tẻ.

+ Đáp án D đúng vì “u ám” dùng trong trường hợp miêu tả (bầu trời) tối vì có nhiều mây (đen) bao phủ.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Người ta nhớ nhà, nhớ cửa, nhớ những nét mặt thương yêu, nhớ những con đường đã đi về năm trước, nhớ người bạn chiếu chăn dắt tay nhau đi trên những con đường vắng vẻ ngào ngạt mùi hoa xoan còn thơm ngát hơn cả hoa cau, hoa bưởi. Người ta nhớ heo may giếng vàng; người ta nhớ cá mè, rau rút; người ta nhớ trăng bạc, chén vàng.

Nhớ quá, bất cứ cái gì của Hà Nội cũng nhớ, bất cứ cái gì của Bắc Việt cũng nhớ, nhớ từ cánh đồng lúa con gái mơn mởn nhớ đi, nhớ từ tiếng hát của người mẹ ru con buổi trưa hè mà nhớ lại; nhớ hoa sấu rụng đầu đường Hàng Trống, nhớ quả bàng ở Hải Hậu rụng xuống bờ sông Đào, nhớ sen Linh Đường thơm ngào ngạt của bầu trời nhớ lên, nhớ nhãn Hưng Yên, vải Vụ Bản, cá anh vũ Việt Trì, na Láng, bưởi Vạn Phúc, cam Bố Hạ, đào Sa Pa mà nhớ xuống.

Nhớ không biết bao nhiêu, nhớ bát canh rau sắng chùa Hương, nhớ khóm tiễn xuân la trồng ở bên giậu trúc; nhớ mưa bụi, vợ chồng nửa đêm thức giấc đi uống một ly rượu ấm ở cao lâu, nhớ những buổi trưa hè có ve sầu kêu rền rền, nhớ luôn cả những cô gái Thổ cưỡi ngựa thổ đi trong rừng có những cánh hoa đào rơi lả tả nơi vai áo...

Càng nhớ như vậy thì càng yêu Hà Nội biết bao nhiêu, lại càng say đắm Bắc Việt biết bao nhiêu!

(Trích Thương nhớ mười hai, Vũ Bằng, Nxb Văn học, Hà Nội, 2001)

Cảm xúc chủ đạo của văn bản trên là

• Nỗi nhớ

• Nỗi buồn

• Nỗi thất vọng

• Nỗi day dứt

Answer explanation

Có thể nhận thấy đoạn văn lặp lại nhiều lần từ “nhớ” với rất nhiều hình ảnh khác nhau liên quan đến Hà Nội. Từ đó có thể thấy cảm xúc chủ đạo của đoạn văn chính là nỗi nhớ thành phố nghìn năm văn hiến với rất nhiều phong tục cổ truyền.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

(Tây Tiến, Quang Dũng)

Biện pháp nghệ thuật nhân hoá trong đoạn trích trên thể hiện nét riêng nào trong vẻ đẹp tâm hồn của người lính Tây Tiến?

• Dũng cảm, kiên cường. 

• Lạc quan, hóm hỉnh.

• Niềm tin sắt đá vào lí tưởng.

• Bình thản đối diện với cái chết.

Answer explanation

- Thứ nhất, cần xác định hình ảnh sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá là “súng ngửi trời”.

- Nghĩa thực có thể hiểu là súng chạm đến bầu trời (vì con đường hành quân đến những điểm cao, thậm chí là đỉnh đồi, đỉnh núi). Xét về tác dụng của biện pháp nghệ thuật, câu thơ trở nên hóm hỉnh, tinh nghịch, thể hiện được vẻ hào hoa của những chàng lính xuất thân từ tầng lớp trí thức Hà thành. -> Thể hiện vẻ đẹp lạc quan, hóm hỉnh của người lính Tây Tiến.

- Đặt trong hoàn cảnh những người lính đang hành quân vất vả, họ không hề nghĩ đến sự mệt mỏi, vất vả trên con đường gập ghềnh đã qua hay cả cuộc chiến trước mắt; trong một khoảnh khắc đặt trên lên những đỉnh núi, đỉnh đồi, họ bắt gặp đầu súng chạm đến bầu trời. Nhưng thay vì sử dụng từ “chạm” hay “đến”, tác giả lựa chọn từ “ngửi” để thể hiện đúng nét hồn nhiên, lạc quan có chút tếu táo, dí dỏm, hóm hỉnh của những chàng lính có xuất thân từ tầng lớp trí thức Hà thành. Đó chính là nét riêng của những người lính Hà thành.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Thị lẳng lặng theo hắn vào trong nhà, cái nhà vắng teo đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những bụi cỏ dại. Thị đảo mắt nhìn xung quanh, cái ngực gầy lép nhô lên, nén một tiếng thở dài. Tràng xăm xăm bước vào trong nhà, nhấc tấm phên rách sang một bên thu dọn những niêu bát xống áo vứt bừa bộn cả trên giường dưới đất. Hắn quay lại nhìn thị cười cười:

- Không có người đàn bà, nhà cửa thế đấy!

Thị nhếch mép cười nhạt nhẽo . Tràng vỗ vỗ xuống giường đon đả:

- Ngồi đây!... Ngồi xuống đây, tự nhiên...

(Vợ nhặt, Kim Lân)

Chi tiết thị “nén một tiếng thở dài” cho thấy thái độ gì của người vợ nhặt?

• Thất vọng trước gia cảnh nghèo nàn của Tràng.

• Bần thần khi trông thấy tình cảnh trước mắt.

• Chấp nhận thực tại phũ phàng.

• Lo lắng trước tương lai tăm tối trước mắt.

Answer explanation

- Tiếng thở dài thường được sử dụng trong văn học như một chi tiết thể hiện sự bất lực, buông xuôi, chán nản trước hoàn cảnh không như mong muốn của con người.

- Tuy nhiên, trong hoàn cảnh này, thị lại “nén” tiếng thở dài lại. Điều đó chứng tỏ, đối diện với gia cảnh không như mong muốn của Tràng, thị không hề chê trách. Mặc dù có thất vọng nhưng thị không hề bộc lộ ra mà nén lại trong lòng, chấp nhận thực tại trước mắt.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

(1) Nhựa nóng mười năm nhân dân máu đổ

(2) Tây Bắc ơi, người là mẹ của hồn thơ

(3) Mười năm chiến tranh, vàng ta đau trong lửa

(4) Nay trở về, ta lấy lại vàng ta.

(Tiếng hát con tàu, Chế Lan Viên)

Câu thơ nào trong đoạn trích trên được lấy ý từ câu ca dao?

• Câu (1)

• Câu (2)

• Câu (3)

• Câu (4)

Answer explanation

Câu ca dao gợi tứ cho đoạn thơ trên là câu: “Thật vàng chẳng phải thau đâu/xin đừng thử lửa thêm đau lòng người”.

-> Câu (3) với chi tiết “vàng ta đau trong lửa” được lấy ý từ câu ca dao, thể hiện rõ chất suy tưởng và triết lí của Chế Lan Viên.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Nghèo đói đi đôi với suy dinh dưỡng và bệnh tật. Bệnh lao, bệnh pellagra và bệnh scorbut dẫn đến những cái chết và hủy hoại sức khỏe. Tuy nhiên, điều người Phi Châu muốn được nói đến không phải chỉ là họ nghèo và người da trắng giàu, mà còn là luật pháp do người da trắng tạo ra được thiết kế để duy trì tình trạng này. Có hai cách để phá vỡ tình trạng nghèo đói. Một là thông qua giáo dục chính thức, và cách thứ hai là bằng cách nâng cao kỹ năng cho người làm việc và nhờ vậy mức lương của họ được tăng lên. Đối với người Phi Châu, cả hai con đường cải thiện đời sống này đều bị luật pháp tước đoạt một cách chủ ý.

(Nelson Mandela, Tôi sẵn sàng chết đi)

Tác giả muốn nói điều gì trong nhận định: “luật pháp tước đoạt một cách chủ ý”?

• Luật pháp tạo ra sự bất công. 

• Luật pháp có sức mạnh lớn lao.

• Luật pháp tạo ra công lí. 

• Luật pháp là công cụ bảo vệ con người.

Answer explanation

Qua đoạn văn có thể thấy, người châu Phi đang ở trong tình trạng nhiều vấn đề như đói nghèo, dịch bệnh,… họ có 2 cách để giải quyết vấn đề này nhưng “luật pháp do người da trắng tạo ra được thiết kế để duy trì tình trạng này”. Vậy nên, có thể thấy luật pháp đang không phục vụ những người châu Phi mà thậm chí còn cản trở họ vươn lên, thay đổi cuộc sống. Vậy nên những đáp án B, C, D đều không chính xác.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Những cái vừa nói là cái đã lắng đọng, đã ổn định, chắc chắn là kết quả của sự dung hợp của cái vốn có, của văn hoá Phật giáo, văn hoá Nho giáo, cái được dân tộc sàng lọc, tinh luyện để thành bản sắc của mình. Phật giáo, Nho giáo tuy từ ngoài du nhập vào nhưng đều để lại dấu ấn sâu sắc trong bản sắc dân tộc. Có điều, để thích ứng với cái vốn có, Phật giáo không được tiếp nhận ở khía cạnh trí tuệ, cầu giải thoát, mà Nho giáo cũng không được tiếp nhận ở khía cạnh nghi lễ tủn mủn, giáo điều khắc nghiệt. Đạo giáo hình như không có nhiều ảnh hưởng trong văn hoá nhưng tư tưởng Lão - Trang thì lại ảnh hưởng nhiều đến lớp trí thức cao cấp, để lại dấu vết khá rõ trong văn học.

(Nhìn về vốn văn hoá dân tộc, Trần Đình Hượu)

Thao tác lập luận nào được sử dụng chủ yếu trong đoạn trích trên?

• So sánh

• Chứng minh

• Bình luận

• Phân tích

Answer explanation

Để làm rõ ý kiến bản sắc của Việt Nam được tạo nên từ việc dung hợp của cái vốn có, của văn hoá Phật giáo, văn hoá Nho giáo; tác giả đã đưa ra các dẫn chứng: 

- “Phật giáo, Nho giáo tuy từ ngoài du nhập vào nhưng đều để lại dấu ấn sâu sắc trong bản sắc dân tộc” -> dấu ấn của Phật giáo, Nho giáo.

- “Phật giáo không được tiếp nhận ở khía cạnh trí tuệ, cầu giải thoát”; “Nho giáo cũng không được tiếp nhận ở khía cạnh nghi lễ tủn mủn, giáo điều khắc nghiệt”; “Đạo giáo hình như không có nhiều ảnh hưởng trong văn hoá”; “tư tưởng Lão - Trang thì lại ảnh hưởng nhiều đến lớp trí thức cao cấp, để lại dấu vết khá rõ trong văn học” => Những chắt lọc của các tôn giáo để tạo nên bản sắc riêng.

=> Thao tác chứng minh được sử dụng chủ yếu trong đoạn trích trên.

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Việt cũng không biết rằng mình đang bò đi nữa, chính trận đánh đang gọi Việt đến. Phía đó là sự sống. Tiếng súng đã đem lại sự sống cho đêm vắng lặng. Ở đó có các anh đang chờ Việt, đạn ta đang đổ lên đầu giặc Mỹ những đám lửa dữ dội, và những mũi lê nhọn hoắt trong đêm đang bắt đầu xung phong...

Ngày má chết rồi, ý nghĩ đi bộ đội cũng thôi thúc Việt như vậy. Nhưng hồi đó rắc rối hơn đêm nay bò tới mặt trận nhiều. Việt vừa ngỏ lời ra, chị Chiến đã giành đi trước. Hai đứa lớn đòi đi hết, còn thằng Út em mới mười tuổi, làm sao? Việt đi đâu chị Chiến cũng dòm chừng, coi Việt có bọc quần áo theo không. Chị nói:

- Tao lớn tao mới đi, mày còn nhỏ, ở nhà phụ làm với chú Năm, qua năm hãy đi.

(Những đứa con trong gia đình, Nguyễn Thi)

Vì sao Việt muốn đi tòng quân?

• ì để trả thù cho má.

• Vì khao khát được lập chiến công.

• Vì mong muốn được gặp gỡ đồng đội.

• Vì muốn thể hiện sự trưởng thành với chị Chiến.

Answer explanation

Trong đoạn trích có câu: “Ngày má chết rồi, ý nghĩ đi bộ đội cũng thôi thúc Việt như vậy”.

=> Việt muốn đi bộ đội để trả thù cho má. (Má Việt bị giặc hại).