МОДО1

Екіәйеп құдықтан сутартып тұр екен, бұлардың қасынатағы бір әйеп келіпті. Құдықтын тұсынан өтіп бара жатқан бір қарт кісі де ден алнақ болып, таяп кепіп, кұдықтың маңындағы тасқа отырыпты,

Әйелдердің біреуі:

- Менің ұлым батыл да күшті. Табелесе қапса, ешбір бала оған шақ келмейді, - депті.

Екінші әйел:

- Менің

ұлым ән салғанда бұлбұлдай сайрайды, Ешбір баланың дауысы оның даусына жетпейді, - депті.

Ең соңынан келген әйел үнденей тұра беріпті.

Сен неге өз ұлдың туралы бірдене айтпайсын? - деп сурапты екі әйеп.

- Не айтайын, баламның ешқандай ерекшелігі жок, - деп жауап беріпті ал.

Әйелдер шелектерін суға толтырып, үйлеріне қарай беттейді. Әлгі қартта бұлардың соңынан жүріп отырады.

Жолда әйелдер шаршаған сон, шелектерін жерге қойып, әңгімеге кірісіпті, Қарт бұларды сынай қарап, бақылап тұрыпты. Осы кезде бұлардың алдынан жарыса жүгірген үш бала шыға келеді.

Балалардың біреуі жолдағы тастарды аяғымен зулата ұшырып келе жатады. Мұны көрген шешесі қатты қуанып, көнілі көтеріліпті.

Екіншісі бұлбұлдай сайрап, өлең айтып, өзінен өзі құтырынып келе жатады. Оның шешесі де баласының мұнысына шаттанып, көңілі өсіпті,

Үшінші бала балса, жүгіріп келіп шешесінің қасына барыпты да:

-

Апа, әкеп, маған бер! - деп, шешесінің қолындағы сутолы шелекті алып, үйіне қарай жүре беріпті.

Әйелдер қартқа бурылып:

- Қапай, біздің балаларымыз сізге ұнай ма, қария? - деп сұрапты.

-Қайдағы балалар? Мен тек бір-ақ баланы көріп тұрнын, - деп, қарт шешесінің қолынан шелекті алып, өзі көтеріп бара жатқан баланы нұсқалты.

Екінші әйел ұлының несімен мақтанады?

• Батыпдығымен

• Оқу үлгерімімен

• Тапқырлығымен

• Әншілігімен

Екі әйеп құдықтан сутартып түр екен, бұлардың қасына тағы бір айел келіпті. Құдықтың тұсынан өтіп бара жатқан бір қарт кісі де ден алмақ болып, таяп келіп, құдықтың маңындағы тасқа отырыпты.

Әйелдердің біреуі:

- Менің ұлым батыл да күшті. Төбелесе қалса, ешбір бала оған шақ келмейді, - депті.

Екінші әйел:

- Менің ұлым ән салғанда бұлбұлдай сайрайды. Ешбір баланың дауысы оның даусына жетпейді, - депт.

Ең соңынан келген әйел үндемей тура беріпті.

- Сен неге өз ұлың туралы бірдеңе айтпайсың? - деп сұрапты екі әйел.

- Не айтайын, баламның ешқандай ерекшелігі жок, - деп жауап беріпті ал.

Әйелдер шелектерін суға топтырып, үйлеріне қарай беттейді, Әлгі қартта бұпардың соңынан жүріп отырады.

Жолда әйелдер шаршаған соң, шелектерін жерге қойып, әңгімеге кірісіпті, Қарт бұларды сынай қарап, бақылап тұрыпты. Осы кезде бұлардың алдынан жарыса жүгірген үш бала шыға келеді.

Балалардың біреуі жолдоғы тастарды аяғымен зулата ушырып келе жатады. Мұны көрген шешесі қатты куанып, көнілі көтеріліпті.

Екіншісі бұлбұлдай сайрап, өлең айтып, өзінен өзі құтырынып келе жатады. Оның шешесі де баласының нұнысына шаттанып, көнілі өсіпті.

Үшінші бала болса, жүгіріп келіп шешесінің қасына барыпты да:

- Апа, акел, маған бер! - деп, шешесінің қолындағы сутолы шелекті алып, үйіне қарай жүре беріпті.

Әйелдер қартқа бұрылып:

- Қалай, біздің балаларымыз сізге унай ма, қария? - деп сұрапты.

- Қайдағы балалар? Мен тек бір-ақ баланы көріп тұрмын, - деп, қарт шешесінің қалынан шелекті алып, өзі көтеріп бара жатқан баланы нұсқапты.

Мәтіннің соңғы сзатжолында қария нұсқаған жігіт кімге көмектеседі?

• Анасына

• Көршісіне

• Әкесінке

• Інісіне

Екі айел құдықтан сутартып тұр екен, бұлардың қасына тағы бір әйел келіпті. Құдықтың тұсынан өтіп бара жатқан бір қарт кісі дем алмақ балып, таяп келіп, құдықтың маңындағы тасқа отырыпты.

Әйелдердің біреуі:

- Менің ұлым батыл да күшті. Төбелесе қалса, ешбір бала оған шақ келмейді, - депті.

Екінші әйел:

- Менің ұлым ән салғанда бұлбұлдай сайрайды. Ешбір баланың дауысы аның даусына жетпейді, - депті.

Ең соңынан келген әйел үндемей тұра беріпті.

- Сен неге өз ұлың туралы бірдеңе айтпайсың? - деп сұрапты екі әйел.

- Не айтайын, баламның ешқандай ерекшелігі жок, - деп жауап беріпті ол.

Әйелдер шелектерін суға толтырып, үйлеріне қарай беттейді. Әлгі қартта бұлардын сонынан жүріп отырады.

Жолда әйелдер шаршаған соң, шелектерін жерге қойып, әңгімеге кірісіпті. Қарт бұларды сынай қарап, бақылап тұрыпты. Осы кезде бұлардың алдынан жарыса жүгірген үш бала шыға келеді.

Балалардың біреуі жолдағы тастарды аяғымен зулата ұшырып келе жатады. Мұны көрген шешесі қатты қуанып, көңілі көтеріліпті

Екіншісі бұпбұпдай сайрап, апең айтып, өзінен озі құтырынып келе жатады. Оның шешесі де бапасының мұнысына шаттанып, көңілі өсіпті,

Үшінші бала балса, жүгіріп келіп шешесінің қасына барыпты да:

- Апа, әкеп, маған бер! - деп, шешесінің қолындағы сутолы шелекті алып, үйіне қарай жүре беріпті.

Әйелдер қартқа бұрылып:

- Қалай, біздің балаларымыз сізге ұнай ма, кария? - деп сұрапты.

- Қайдағы балалар? Мен тек бір-ақ баланы көріп тұрмын, - деп, қарт шешесінің қалынан шелекті алып, өзі көтеріп бара жатқан баланы нұсқапты.

• Бала, шелек, қария

• Бала, спорт, шелек

• Шелпек, көрші, мектеп

• Бұлақ, ағаш, жарыс

Екі әйел құдықтан сутартып тұр екен, бұлардың қасына тағы бір әйел келіпті. Құдықтың тұсынан өтіп бара жатқан бір қарт кісі де ден апмақ болып, таяп келіп, құдықтың маңындағы тасқа отырыпты.

Әйелдердің біреуі:

- Менін ұлын батып да күшті, Төбелесе қалса, ешбір бала оған шақ келмейді, - депті.

Екінші әйел:

- Менің ұлым ән салғанда бұлбұлдай сайрайды. Ешбір баланың дауысы оның даусына жетпейді, - депті.

Ең соңынан келген әйел үндемей тұра беріпті.

-Сен неге аз ұлттың туралы бірдене айтпайсың? - деп сурапты екі әйел.

- Не айтайын, баламның ешкандай ерекшелігі жок, - деп жауап беріпті ол.

Әйелдер шелектерін суға топтырып, үйлеріне қарай беттейді. Әлгі қартта бұлардың соңынан жүріп отырады.

Жолда әйелдер шаршаған соң, шелектерін жерге қойып, әңгімеге кірісіпті, Қарт бұларды сынай қарап, бақылап тұрыпты. Осы кезде бұлардың алдынан жарыса жүгірген үш бала шыға келеді.

Балалардың біреуі жолдағы

тастарды аяғымен зулата ұшырып келе жатады. Мұны көрген шешесі қатты қуамып, көнілі көтеріліпті.

Екіншісі бұлбұлдай сайрап, өлең айтып, өзінен өзі құтырынып келе жатады. Оның шешесі де баласының мұнысына шаттанып, көңілі өсіпті,

Үшінші бала болса, жүгіріп келіп шешесінің қасына барыпты да:

- Апа, әкеп, маған бер! - деп, шешесінің қолындағы сутолы шелекті алып, үйіне қарай жүре беріпті.

Әйелдер қартқа бұрылып:

- Қалай, біздің балаларымыз сізге ұнай ма, қария? - деп сұрапты.

- Қайдағы балалар? Мен тек бір-ақ баланы көріп тұрмын, - деп, қарт шешесінің қалынан шелекті алып, өзі көтеріп бара жатқан баланы нұсқапты.

Бірінші әйелдің баласына тан әрекетті көрсетіңіз.

• Жол бойы өлең айтып келеді

• Қарияға шелегін көтерісіп береді

• Інісіне ертегі айтып береді

• ТАСТАРДЫ ЛАҚТЫРЫП КЕЛЕДІ

Екі әйел құдықтан су тартып тұр екен, бұлардың қасына тағы бір әйел келіпті Құдықтың тұсынан өтіп бара жатқан бір қарт кісі дем алмақ болып, таяп келіп, құдықтың маңындағы тасқа отырыпты.

Әйелдердің біреуі:

- Менің ұлым батыл да күшті, Төбелесе қалса, ешбір бала оған шақ келмейді, - депті.

Екінші әйел:

-

Менін ұлан ән салғанда бұлбұлдай сайрайды. Ешбір баланың дауысы оның даусына жетпейді,

- депті.

Ең соңынан келген әйеп үндемей тұра беріпті.

- Сен неге өз ұлын туралы бірдеңе айтпайсың? - деп сұрапты екі әйел.

- Не айтайын, баламның ешкандай ерекшелігі жоқ, - деп жауап беріпті ол.

Әйелдер шелектерін суға толтырып, үйлеріне қарай беттейді. Әлгі қартта бұлардың соңынан жүріп отырады.

20

Жолда әйелдер шаршаған сон, шелектерін жерге қойып, аңгімеге кірісіпті. Қарт буларды сынай қарап, бақылап тұрыпты. Осы кезде булардың алдынан жарыса жүгірген үш бала шыға келеді.

Балалардың біреуі жолдағы тастарды аяғымен зулата ушырып келе жатады. Мұны көрген шешесі қатты қуанып, көңілі көтеріліпті.

Екіншісі бұлбұлдай сайрап, өлең айтып, өзінен-өзі құтырынып келе жатады. Оның шешесі де баласының мұнысына шаттанып, көңілі өсіпті.

Үшінші бала болса, жүгіріп кепіп шешесінің қасына барыпты да:

-

Ала, әкел, маған бері - деп, шешесінің қолындағы сутолы шелекті алып, үйіне қарай жүре беріпті.

Әйелдер қартқа бұрылып:

- Қалай, біздің балаларыныз сізге үнай ма, қария? - деп сүрапты.

- Қайдағы балалар? Мен тек бір-ақ баланы көріп тұрмын, - деп, қарт шешесінің қолынан шепекті алып, өзі көтеріп бара жатқан баланы нұсқапты.

Қария әйелдермен қой жерде жолығады?

• орман ішінде

• қала сыртында

• өзен жағасында

• құдық басында

Түлкі мен тырна дос болыпты. Бірде түлкі тырнаны үйіне қонаққа шақырыпты.

-Маған қонаққа кеп, қымбаттым! Мен дамді тамақ пісіріп қоямын.

Тырна түлкінің үйіне қонаққа келеді. Түлкі ботқа пісіріп, жайпақ табаққа салып, тырнаның алдына қояды.

- Тамақ ал! Өзім пісіріп едім. Тырна жайпақ табақты түмсығымен шоқып-шоқып ештеңе жей алмайды. Түлкі болса, табақтағы ботқаны тілімен жалап-ақ

тоуысады.

Бәрін жел болған түлкі:

- Айыпетте, бұдан өзге беререштамогым жоқ, - дейді.

Осыған да ракмет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түлкі тырнаға қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, оны мойны тар құмыраға құйып, дастарқанға қойыпты. Түпкі келгенде:

- Іш, қымбаттым: Қысылма! - дейді.

Түлкі құмыраны ары айналып, бері айналып, сорпаны іше алмайды. Құмыраға тұмсығы кірмей қояды. Ал тырна үзын тұмсығымен шоқи береді. Сөйтіп бәрін де ішіп қаяды да, түлкіге қарап:

- Ренжіме, қымбаттын. Бұдон өзге берер танағын жок, - дейді.

Бір аптаға тойып қайтқысы келген түпкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты…

Түлкі мен тырнаның достығының бұзылуына не себеп болды?

Ақша

Томоқ

Қызғаныш

Баспана

• ақша

• қызғаныш

• баспана

• тамақ

Түлкі мен тырна дос болыпты, Бірде түлкі тырнаны үйіне қонаққа шақырыпты.

- Маған қонаққа кеп, қымбаттын! Мен дәмді тамақ пісіріп қаямын.

Тырна түлкінің үйіне қонаққа келеді. Түлкі ботқа пісіріп, жойпақ табаққа салып, тырнаның алдына кояды.

- Тамақал! Өзім пісіріп едім. Тырна жайпақтабақты тумсығымен шоқып-шоқып ештеңе жей алмайды. Түлкі болса, табақтағы ботқаны тілімен жалап-ақ

тауысады.

Бәрін жеп болған түпкі:

- Айып етпе, бұдан өзге берер еш таноғын жок, - дейді.

Осыған да рақнет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түпкі тырнаға қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, аны майны тар құмырага құйып, дастарқанға қойыпты. Түпкі келгенде:

- Іш, қынбаттыні Қысылма! - дейді.

Түпкі құмыраны ары айналып, бері айналып, сорпаны іше алмайды. Құмыраға тұмсығы кірмей қояды. Ал тырна ұзын тұмсығымен шоқи береді. Сөйтіп бәрін де ішіп қояды да, түпкіге қорап:

- Ренжіме, қымбаттым. Бұдан өзге берер тамағым жоқ, - дейді.

Бір аптога тойып қайтқысы келген түлкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты…

Тырнаның сорпасын түпкі не үшін іше алмайды?

• Құмыраның аузы тар болғандықтан

• Табақ жайпақ балғандықтан

• Табақ жайпақ балғандықтан

• Кешігіп келгендіктен

Түлкі мен тырна дос болыпты. Бірде түлкі тырнаны үйіне қонаққа шақырыпты.

- Маған қонаққа кеп, қымбаттым! Мен дәмді тамақ пісіріп қоямын.

Тырна түлкінің үйіне қонаққа келеді. Түлкі ботқа пісіріп, жайпақтабаққа салып, тырнаның алдына қояды.

- Тамақ ал! Өзім пісіріп едім. Тырна жайпақ табақты тұмсығымен шақып-шақып ештеңе жей алмайды. Түлкі болса, табақтағы ботқаны тілімен жалап-ақ

тауысады.

Бәрін жеп болған түлкі:

- Айыпетпе, будон өзге берер еш томогым жок, - дейді.

Осыған да рақмет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түпкі тырнага қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, оны мойны тар құмыраға құйып, дастарқанға қойыпты. Түпкі келгенде:

- Іш, қынбаттыні Қысылма! - дейді.

Түлкі құмыраны ары айналып, бері айналып, сорпаны іше алмайды. Құмыраға тұмсығы кірмей қояды. Ал тырна үзын тұмсығымен шоқи береді. Сөйтіп бәрін де ішіп қояды да, түпкіге қарап:

- Ренжіме, қымбаттым. Бұдон өзге берер тамағым жок, - дейді.

Бір аптаға тойып қайтқысы келген түпкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты…

Түпкі қоноғына арнап қандай ас дайындайды?

• Сорпа

• Күріш

• Ботқа

• Ет

Түлкі мен тырна дос болыпты. Бірде түлкі тырнаны үйіне қонаққа шақырыпты.

- Маған қонаққа кеп, қымбаттым! Мен дәмді танақ пісіріп қоямын.

Тырна түлкінің үйіне қонаққа келеді. Түлкі батқа пісіріп, жайпақ табаққа салып, тырнаның алдына қояды.

- Тамақал! Өзім пісіріп едім. Тырна жайпақ табақты тумсығымен шоқып-шоқып ештеңе жей алмайды, Түлкі болса, табақтағы ботқаны тіпімен жалап-ақ

тауысады.

Бәрін жеп болған түлкі:

- Айып етпе, бұдан өзге берер еш тамоғын жоқ. - дейді.

Осыған да рақмет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түпкі тырнаға қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, оны мойны тар құмыраға құйып, дастарқанға қойыпты. Түпкі келгенде:

- Іш, қынбаттым! Қысылма! - дейді.

Түлкі құмырамы ары айналып, бері айнатып, сорпаны іше алмайды. Құмыраға тұмсығы кірмей қояды. Алтырна ұзын тұмсығымен шоқи береді. Сейтіп барін деішіп кояды да, түлкіге қарап:

- Ренжіме, қымбаттым. Будан өзге берер тамағым жок - дейді.

Бір аптаға тойып қайтқысы келген түлкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты…

Мәтіннің соңындағы түлкіге тән сезімді көрсетініз.

• Реніш

• Ашу

• Сүйіспеншілік

• Қорқыныш

Түпкі мен тырна дос болыпты. Бірде түлкі тырнаны үйіне қонаққа шақырыпты.

- Маған қонаққа кеп, қымбаттым! Мен дамді тамақ пісіріп қоямын.

Тырна түлкінің үйіне қонаққа келеді. Түлкі ботқа пісіріп, жайпақ табоққа салып, тырнаның алдына қояды.

- Тамақал! Өзім пісіріп едім. Тырна жайпақ табақты тұмсығынен шоқып-шоқып ештеңе жей алмайды. Түлкі болса, табақтағы ботқаны тілімен жалап-ақ тауысады.

Бәрін жеп болған түлкі:

- Айып етпе, бұдан өзге берер ештамағын жоқ, - дейді.

Осыған да рақмет. Енді сен маған қонаққа кел.

Келесі күні түпкі тырнаға қонаққа келеді. Тырна сорпа дайындап, оны мойны тар құмыраға құйып, дастарқанға қойыпты. Түлкі келгенде:

- Іш, қынбаттымі Қысылма! - дейді.

Түлкі кұмыраны ары айналып, бері айналып, сорпаны іше алмайды. Кумыраға тумсығы кірмей қояды. Ал тырна узын тумсығымен шоқи береді. Сөйтіп бәрін де ішіп қояды да, түлкіге қарап:

- Ренжіме, қымбаттым. Бұдон өзге берер таноғым жоқ, - дейді.

Бір аптаға тойып қайтқысы келген түлкі ренжіп, үйіне аш қайтыпты…

Жайлақтабаққа салынған асты жей алмаған жануарды табыңыз.

Түлкі

Қасқыр

• Түлкі

• Қасқыр

• Тырна