Құрмалас сөйлем түрлері мен мысалдар арасындағы сәйкестік

А. Қыз үндеген жоқ, ішікке оранып алды, бірақ та көкірегі дертке толы еді.

В. Осы бір тірлікте жақсы араласып тұрдық, Бәкең ауылдағы үйде де, қаладағы пәтерде де бірнеше рет болған-ды.

С. Бала-шағаңыз аман-есен келіп,көзайым болдыңыз ба?

1)Ыңғайлас салалас

2)Сабақтас құрмалас

3)Көпқұрамды салалас

• А) 1-В,2-А,3-С

• В) 1-С,2-В,3-А

• С) 1-А,2-С,3-В

• Д) 1-В, 2-С, 3-А

Көпқұрамды салалас құрмалас сөйлем

• Екпінді үлкен машина өткен кезде терезе әйнегі шылдырап, дір-дір етті.

• Бір топ адам жиылыстан бөлініп,отырған үйлеріне қарай кетті.

• Айдын Айымбетов Тәуелсіз Қазақстанның үшінші ғарышкері атанды.

• Тездетіп үй жинадым, сабағымды оқыдым, -бәрібір өзіме көңілім толмады.

Ыңғайлас салалас сөйлемге тән нұсқа

• Құрамындағы жай сөйлемдер бір-біріне қарама-қайшы мәнде тұрады.

• Сондықтан,сол себепті,өйткені жалғаулықтары арқылы байланысады

• Құрамындағы жай сөйлемдер өзара тектес,мезгілдес,ыңғайлас келеді.

• Әйтсе де,бірақ,дегенмен жалғаулықтары арқылы байланысады

Қысқарған сөзге қосымшаның дұрыс жалғануы

• АҚШтан көптеген студенттер келді.      

• Қалаға Газ-51мен солдаттар келді

• СҚОда күн суытып,жолдар жабылды

• ҚР-ның спортшылары жүлдемен оралды.

Құрмалас сөйлемнің түрі

Бала-шағаңыз аман-есен келіп, көзайым болдыңыз ба?

• Аралас құрмалас сөйлем          

• Көпқұрамды салалас 

• Көпбағыныңқылы сабақтас     

• Сабақтас құрмалас сөйлем

Сөйлем түрлерінің реттілігі

1.Қазіргі жастар ойын еркін жеткізе алады және көпшщілік алдында қымсынбайды.

2.Бұл елге сенің талабың өте қоймайды, онсыз да кіріптар халде отыр.

3.Айша театр туралы сөйлегісі келіп еді, Досболдың оған зауқы болмады.

• ыңғайлас,  себеп-салдар, қарсылықты

• себеп-салдар,ыңғайлас,қарсылықты

• қарсылықты,себеп-салдар,ыңғайлас

• ыңғайлас,қарсылықты,себеп –салдар

Мезгілдес мәнді ыңғайлас салалас

• Жөтелі қысып,сыртқа шықты

• Егінді орып,қамбаға жинады

• Шашын қысқартқаны ұнамады

• Шай ішілді,тамақ желінді.

Сызбадағы тілдік бірліктерді толық қамтыған сөйлем

                                Лепті сөйлем

 

 

Одағай сөз              Күшейткіш мәнді сөз            Демеулік шылау

• Қарындасым,мұндай сөзді енді айтушы болма!

• Пай-пай, шіркін, қазақтың дархан даласы-ай!

• Қандай ғажайып қазағымның келіндері!

• Қап,бұл туралы сәл ертерек ойланбағаным-ай!

Себеп –салдар  салалас сөйлем

• Құлбай үйінде жаңадан мектеп ашылатын болыпты және оған жаңадан мұғалім келіпті.

• Ол басында қатты қарсылық білдіріп еді, дегенмен көптеп көндірдік

• Адамдарға ақыл-парасат берілген, сондықтан олар бір-бірімен туыстық қарым-қатынаста болулары тиіс.

• Көп адам қасында келеді,бірақ жалғыз келе жатқандай сезінеді.

Берілген сөйлем түрі: Қалаға бармаймын деп қарсыласып еді,бірақ оның айтқанын тыңдамады.

• Жалғаулықсыз ыңғайлас салалас      

• Жалғаулықты ыңғайлас салалас

• Жалғаулықты себеп-салдар салалас 

• Жалғаулықты қарсылықты салалас