Quiz wiedzy z nauk społecznych (wersja light 2)

Co to "efekt potknięcia"?

• Efekt potknięcia to zjawisko polegające na utracie pewności siebie po popełnieniu błędu.

• Efekt potknięcia to mechanizm, w którym każda, nawet drobna, pomyłka powoduje trwałe obniżenie atrakcyjności danej osoby.

• Efekt potknięcia to zjawisko polegające na tym, że pewne przejawy niedoskonałości zwiększają atrakcyjność osoby prawie doskonałej.

Answer explanation

Źródło:  
Aronson Elliot, Człowiek istota społeczna, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. 

Przykład codzienny:
Wyobraź sobie, że wykładowca na uniwersytecie jest niezwykle elokwentny, zawsze przygotowany, ma ogromną wiedzę i budzi podziw studentów. Podczas wykładu przypadkowo rozlewa na siebie kawę i żartobliwie komentuje sytuację. Studenci zaczynają go postrzegać jako bardziej „ludzkiego”, sympatycznego i przystępnego – jego autorytet nie maleje, wręcz przeciwnie, wydaje się teraz jeszcze bardziej atrakcyjny, bo poza kompetencją pokazuje również ludzką niedoskonałość.

Czym jest Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki?

• Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki to mechanizm polegający na obwinianiu innych za własne niepowodzenia.

• Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki polega na świadomym bagatelizowaniu znaczenia niepowodzenia i traktowaniu go jako mało ważnego.

• Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki to tworzenie utrudnień i wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym wytłumaczeniem

Answer explanation

Źródło:  
Aronson Elliot i in., Psychologia Społeczna. Serce i Umysł, Wydanie poprawione i uzupełnione na podstawie oryginalnego 5 wydania, Poznań, Zysk i S-ka, 2006.  

Przykład: Uczeń przed ważnym egzaminem mówi głośno, że nie spał całą noc, bo miał migrenę i w domu było za głośno, więc pewnie nie pójdzie mu dobrze.
W ten sposób – zanim jeszcze przystąpi do egzaminu – już przygotowuje sobie usprawiedliwienie na wypadek, gdyby otrzymał słabą ocenę. Jeśli wynik będzie zły, łatwo wyjaśni sobie i innym, że to przez okoliczności, a nie przez brak wiedzy czy przygotowania.

Czym jest "teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości"?

• Teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości mówi, że samoocena nie zależy od relacji z innymi, lecz wyłącznie od indywidualnych cech osobowości.

• Teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości głosi, że samoocena zależy wyłącznie od osiągnięć jednostki, niezależnie od otoczenia i jego wpływu na nasze "ja".

• Teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości głosi, że nasze poczucie własnej wartości może być zagrożone przez zachowania bliskich nam osób, zwłaszcza jeśli są dla nas ważne. Wielkość zagrożenia zależy od bliskości relacji i znaczenia danej dziedziny dla naszego „ja”.

Answer explanation

Źródło:  
Aronson Elliot i in., Psychologia Społeczna. Serce i Umysł, Wydanie poprawione i uzupełnione na podstawie oryginalnego 5 wydania, Poznań, Zysk i S-ka, 2006.  

Przykład: Dwóch braci uczęszcza do tej samej szkoły. Starszy zawsze był najlepszy z matematyki i to budowało jego poczucie własnej wartości. Kiedy młodszy brat zdobywa nagrodę za najlepszy wynik z matematyki, starszy zaczyna czuć się zagrożony i mniej wyjątkowy, ponieważ sukces bliskiej osoby dotyczy dziedziny ważnej dla jego obrazu siebie.

Czym jest dehumanizacja?

• Dehumanizacja to proces polegający na nadawaniu ofierze cech nadludzkich i wynoszeniu jej na piedestał.

• Dehumanizacja to proces stopniowej degradacji przedmiotów humanistycznych na rzecz nauk ścisłych w szkolnictwie.

• Dehumanizacja to proces odbierania innym ludziom wartości i cech ludzkich, przez co zaczyna się ich traktować jak „gorszych” lub „nieludzi”. Ułatwia to agresję i przemoc wobec tych osób.

Answer explanation

Źródło:  
Aronson Elliot i in., Psychologia Społeczna. Serce i Umysł, Wydanie poprawione i uzupełnione na podstawie oryginalnego 5 wydania, Poznań, Zysk i S-ka, 2006.  

Ludobójstwo w Rwandzie (1994):
W czasie masakr propaganda nazywała Tutsi (etniczne plemię) „karaluchami”, co miało odczłowieczyć tę grupę i ułatwić mordowanie.

Czym objawia się kumulacja ignorancji?

• Kumulacja ignorancji to proces polegający na chronicznym braku chęci do nauki nowych rzeczy, prowadzący do wzrostu niekompetencji w grupie.

• Kumulacja ignorancji to zjawisko, w którym świadkowie nagłego zdarzenia obserwują siebie nawzajem i widząc, że inni nie reagują, uznają sytuację za niegroźną i nie wymagającą pomocy.

• Kumulacja ignorancji oznacza systematyczne gromadzenie przez ludzi nieprawdziwych lub błędnych przekonań na dany temat.

Answer explanation

Źródło:  
Aronson Elliot i in., Psychologia Społeczna. Serce i Umysł, Wydanie poprawione i uzupełnione na podstawie oryginalnego 5 wydania, Poznań, Zysk i S-ka, 2006.  

Przypadek Kitty Genovese (Nowy Jork, 1964):
Kitty Genovese została zaatakowana i zamordowana przed swoim blokiem. Wokół było wielu świadków – według doniesień nawet kilkadziesiąt osób widziało lub słyszało atak, ale nikt nie udzielił jej natychmiastowej pomocy ani nie zadzwonił po policję, ponieważ obserwowali nawzajem swoją bierność i uznali, że skoro inni nie reagują, to sytuacja nie jest aż tak poważna lub ktoś inny zareaguje.