Bahasa Jawa

Gatekna tembang ngisor iki!

Mingkar mingkuring angkara

Akarana karenan mardi siwi

Sinawang resmining kidung

Sinuba sinukarta

Mrih kertata pakartining ngelmu luhung

Kang tumrap neng tanah jawa

Agama ageming aji

Tembang ing dhuwur isine mujudake pralambang wong urip ing kahanan supaya ngungkurke kadonyan, bisa ngendhaleni tumindak, nyingkiri angkara murka lan kanepson. Arane tembang ing dhuwur yaiku…

• mijil

• sinom

• pangkur

• pocung

• durma

Cerkak kuwi kalebu karya sastra awujud prosa utawa gancaran. Cerkak Kancil lan lan Pitik Walik iku mawa paraga kewan. Crita sing paragane kewan diarani….

• fable

• sinom

• myte

• sage

• legenda

“Kang Karjo metua! Ayo gotong royong nyang Dham Buntung. Dham Buntung ambrol, banyune mbludag arahe mrene” mangkono kandhane bayan Mardi saka dalan ngarep omah.

“Apa, Dham Buntung ambrol”?

“Iya! Wis gek ndang mangkat dienteni kanca-kanca ana mbale!”

Enggal-enggal Karjo salin pangganggo nyaut pacul karo caping nggeblas budhal nyang mbale dukuh. Pitakonane sing wadon karo anake ora dipaelu, mung weling supaya ana ngomah ngati-ati. Tekan nggone katon banyu kimplah-kimplah mili saka jebolan dham ngener desane lan nrabas kebonan tumuju pesawahan sing ana pinggir desa. Sinambi gotong royong nutupi jebolan ati lan pikirane tumuju menyang sawahe sing arep panen lan biaya kanggo anake nerusake sekolahe.

Saking pethilan cerkak ing nginggil wontenipun raos tetulung antawisipun tiyang setunggal lan sanesipun mratelaken bilih cariyos kasebut ngemot nilai ingkang sae inggih punika….

• pendidikan

• socia

• moral

• etika

• estetika

Gatekna wacan ngisor iki!

Sawentara punika, pamonten jejibahan (Plt) Kepala Dinas PSDA dan ESDM kitha Semarang Ayu Entis ngakeni menawi rekomendasi saking Kejaksaan Negeri Semarang magepokan kolam retensi Muktiharjo Kidul ngantos samenika dereng mandhap. Dadosipun proses pembangunan dereng saged dipun lajengaken. Senajan mekaten, piyambakipun ngandharaken menawi pembangunan kolam retensi benten amargi badhe enggal dipun lajengaken. ”Ing taun niki sampun dianggaraken konjuk rencana pembangunan kolam retensi Tlogosari. Kita sedaya badhe nindakaken kanthi bertahap,” Criyosipun rikala dikonfirmasi lumantar ponsel.

(Kapethik saking Pawarta Basa Jawa)

Wosipun pethilan pawarta ing ngingil inggih menika….

• Pembangunan kolam retensi Tlogosari boten badhe dipunlajengaken malih amargi kirangipun anggaran.

• Pembangunan kolam retensi Tlogosari enggal dipunlajengaken sanajan rekomendasi dereng mandhap.

• Pembangunan kolam retensi Tlogosari dipunlajengaken lan asilipun sampun saged dipunginakaken masyarakat.

• Masyarakat Tlogosari mboten sarujuk pembangunan kolam retensi Tlogosari pramila mboten kalajengaken.

• Masyarakat Tlogosari ngawontenaken swabiaya magepokan kaliyan pembangunan kolam retensi Tlogosari.

Gatosaken wacan ing ngandhap punika!

Yen omah joglo dipisah miturut bageane, omah tradhisional Jawa Tengah kasusun saka pirang- pirang bagean salah sijine yaiku bagean pendhapa umume digunakake kanggo nampa tamu. Dene, ana bagean kang luwih njero, bisa kanggo nampa tamu kang luwih raket, ananging fungsi utamane yaiku kanggo pagelaran wayang. Ana uga bagean papan kanggo kulawarga. Kamar kulawarga uga diperang dadi pirang-pirang kamar yaiku sisih tengen lan kiwa.

Bagean joglo ingkang dipunginakaken nampi tamu inggih punika….

• pendhapa

• prigitan

• senthong kiwa

• senthong tengen

• omah ndalem senthong tengen

Tembung saroja yaiku tembung kang padha tegese, digandheng dadi siji. Umume kanggo mbangetake. Ukara iki nganggo tembung saroja kang trep, yaiku….

• Aku wis jan kapok tenan

• Lagak lageyane kaya wong sugih

• Awake babak belur diantemi wong

• Aku melu lara-lara nalika ngadegake omah iku

• Para mudha-mudhi padha piknik menyang Baron

Ana ing bis sing dak tumpaki ana wong sing dawa tangane. Njupuki barang-barang penumpang bis sing lena. Ketoke pancen wong kuwi seneng jupuk darbeke liyan. Menawa bocah sing pinter banget, diarani….

• landhep atine

• manis eseme

• manis tembune

• landhep tutuke

• landhep pikirane

Gatekna teks Serat Wedhatama Pupuh Sinom ngisor iki!

Amangsane pasamuwan

Memangun marta martini

Sinambi ing saben mangsa

Kala kalaning ngasepi

Lalana teka teki

Nggayuh geyonganing kayun

Kayungyun eninging tyas

Sanintyasa pinrihatin

Pungguh panggah cegah dhahar lawan guling

Wong kang memangun watak lan tumindak becik iku tansah remen ing sepi. Kabeh iku dilakokake kanthi prihatin lan….

• nyegah duwe pepenginan apa wae

• ora kena tuku barang kang larang

• nyegah lelungan kang adoh

• nyegah dhahar lan guling

• ora kena kakehan omong

Gatekna wacan ngisor iki!

Ing Suralaya, Bathara Gurun nimbali Gajah Sena, putra sang bathara kang awujud gajah, kinen mecah si Bungkus saengga sejating manungsa. Sang Guru ugi angutus Dewi Umayi kinen nggladi kawruh babagan kautaman marang si Bungkus. Latar kadadeyan kang ana ing crita ing dhuwur yaiku….

• Keputren

• Kraton

• Astina

• Amarta

• Suralaya

Gatekna wacan ngisor iki!

Kumenyar mawa prabawa, kentar-kentar ganda wida. Sumirat ambabar teja maya, saya dangu saya cetha, saya caket sangalela. Pranyata punika tejaning penganten kakung ingkang binayangkara mijil saking wisma palereman, kinanthi manjing sasana palenggahan

Perangan kasebut minangka panyandra marang….

• juru paes

• penganten putri

• penganten kakung

• pranatacara

• putri domas