Мен, мен, мен едім

Махамбет Өтемісұлының өлеңін тап

• «Мен – қазақ»

• «Шәкірт ойы»

• «Ей, Абылай, Абылай»

• «Мен, мен едім, мен едім»

Өлең идеясына сәйкес осы үзіндіде кездесетін кейіпкерлерді анықта.

Өздеріңдей хандардың,

Қарны жуан билердің

Атандай даусын ақыртып,

Лауазымын көкке шақыртып,

Басын кессем деп едім!

• сұлтан, бай

• хан, би

• ханша, саудагер

• ақын, батырлар

Мен, мен едім, мен едім,

Мен Нарында жүргенде

Еңіреген ер едім.

Өздеріңдей хандардың,

Қарны жуан билердің

Атандай даусын ақыртып,

Луәзін көкке шақыртып,

Басын кессем деп едім!

Осы өлеңдегі ақын қолданған "Меннің" мағынасын ашатын тұжырымды көрсет.

1. МЕН - мақсаты анық, мұраты айқын, ойы нық болмыс.

2. МЕН - елін Еділідң бойы ен тоғайға қондырсам деген асыл арман иесі.

• Тек біріншісі

• Тек екіншісі

• Екеуі де дұрыс

• Екеуі де бұрыс

Үзінді желісіне арқау болатын негізгі мәселені көрсет.

Еділідң бойы ен тоғай-

Ел қондырсам деп едім.

Жағалай жатқан сол елге

Мал толтрысам деп едім.

• Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы азаттық үшін күрес, елді, жерді азат етуге ұмтылыс

• Ресей империясының басқарушылары мен ел билеушілерінің озбырлық әрекеттері мен түр-тұлғасын көрсету

• Жәңгір ханның ел арасындағы өзекті мәселені шеше алмай, халықтың дағдарысқа түсуі

• Хан мен қара халықтың арасындағы наразылық, биліктің алауыздығы мен жағымпаздық

Тарихи тұлғаның бейнесін даралап тұрған қасиеттерді көрсет.

Тілекті Тәңір бермеді -

Өздеріңдей хандарды

Осылай бір қылсам деп едім!

• жаны берік, шыдамды, еңбекқор

• қазіргі билеушілерді сынаушы

• қара басын ойлаушы, қамқоршы

• азаттық жолындағы күрес басшысы

Мына жолдардағы кейіпкер бейнесін, ішкі әлемін айқындай түсетін жауапты тап.

Еңіреген ер едім.

Екі тарлан бөрі едім.

Қызыл сырлы жебе едім.

• өз бейнесі, іштей күйзеліс

• ерлер бейнесі, тебіренгіштік

• Исатай бейнесі, сезімталдық

• халық бейнесі, мақтаныш

Үзіндіде Махамбет тұлғасы қай қырынан көбірек танылатынын анықта.

Жақсыларға еп едім.

Жамандарға көп едім.

Ерегіскен дұшпанның

Екіталай болғанда

Азыққа етін жеп едім.

• тығырыққа тірелген тұлға

• сенімін жоғалтқан тұлға

• жауға қарсы шыққан тұлға

• ел қамын ойлаған тұлға

Жер мәселесі көрініс тапқан үзіндіні тап.

• Еңсесі биік ақ орда -

  Еріксіз кірсем деп едім.

  Керегесін кескілеп,

  Отын етсем деп едім.

• Мен, мен едім, мен едім!

  Мен Нарында жүргенде

  Еңіреген ер едім.

  Исатайдың барында

  Екі тарлан бөрі едім.

• Тақта отырған хандардың

  Төрде отырған ханымын

  Қатын етсем деп едім.

  Әлдилеген баласын

  Жетім етсем деп едім.

• Еділдің бойы ен тоғай –

  Ел қондырсам деп едім.

  Жағалай жатқан сол елге

  Мал толтырсам деп едім.

Үзінді арқылы автордың айтқысы келген ойын анықта.

Өздеріңдей хандардың,

Қарны жуан билердің

Атандай даусын ақыртып,

Лауазымын көкке шақыртып,

Сұлтанын суға сұлатып,

Ханшасын қақпа алдында жылатып,

Басын кесем деп едім!

• қарапайымдылыққа үндейді

• халыққа қамқор болуға шақырады

• ештеңені ұмытпауға үндейді

• батырларды бірігуге шақырады

Үзіндіде қандай мәселе көтерілгенін тап.

Еңсесі биік ақ орда-

Еріксіз кірсем деп едім.

Керегесін кескілеп,

Отын етсем деп едім.

Туырлығын тескілеп,

Тоқым етсем деп едім.

• ұлтының азаматтарынан айрылуы

• ұлтының сөз бостандығынан шеттетілуі

• халықтың үй-жайынан айрылуы

• елінің жерінен айрылуы