10. Berilgan gap haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang. Xalqimizning asrlar davomida shakllangan qadimiy madaniyati va qadriyatlarini asrab qolishimiz uchun yosh avlodni milliy ruhda tarbiya qilishimiz lozim.

A) Ravish holi ot kesimga to‘g‘ridan to‘g‘ri tobelangan.

B) Payt holi fe’l kesimga to‘g‘ridan to‘g‘ri tobelangan.

C) Maqsad holi vositasiz to‘ldiruvchiga tobelangan.

D) To‘ldiruvchi aniqlovchiga kelishik yordamida tobelangan.

11. Gapdagi so‘zlarning mazmun va grammatik jihatdan bog‘lanishi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang. Bizning qadimiy va go‘zal diyorimiz nafaqat Sharq, balki jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri ekanligi, o‘ylaymanki, bugun keng jamoatchilik uchun sir emas.

B) qadimiy va go‘zal, bugun sir emas

A) qadimiy Sharq, go‘zal diyor

C) beshiklaridan ekanligi, nafaqat Sharq

D)bizning Sharq, keng jamoatchilik

@onlaynonatili_uz kanali orqali milliy sertifikat imtihoniga mukammal tayyorlaning!

13. She’riy parcha haqidagi to‘g‘ri hukmni aniqlang. Mengiz yo ravzayi rizvonmudur bu? Og‘iz yo g‘unchayi xandonmudur bu?

A) Mutlaq va muqayyad qofiya qo‘llangan.

B) r undoshi raviy vazifasini bajargan.

C) Yoyiq va yig‘iq radif qo‘llangan.

D) u unlisi raviy vazifasini bajargan.

14. She’riy parcha haqidagi to‘g‘ri hukmni aniqlang. Labingdin chun suchuklik qand o‘g‘urlar, Solurlar el ani suvg‘a yalang‘och.

C) Husni ta’lil san’ati aks etgan.

B) Suv tashxis asosida tasvirlangan.

D) Tardi aks san’ati aks etgan.

15. “Ot egasi” hikoyasining asosiy g‘oyasi qaysi javobda to‘g‘ri izohlangan?

B) Qadriyatlar, do‘stlik va sadoqat ulug‘langan.

A) Yurt sog‘inchi, Vatanga muhabbat kuylangan.

C) Ilm-ma’rifatga, o‘zlikni anglashga da’vat etilgan.

D) Erk va ozodlik uchun kurashga da’vat etilgan.

16. “Kecha va kunduz” romanida quyidagi qaysi tarixiy voqea qalamga olinmagan?

A) millat ziyolilarining qatag‘on qilinishi

B) birinchi jahon urushi voqealari

C) jadid ma’rifatparvarlarining faoliyati

D) mardikorlikka safarbar qilish siyosati

17. “Ikki eshik orasi” romani voqealari XATO izohlangan javobni aniqlang.

C) Mustaqillikning dastlabki yillaridagi voqealar qalamga olingan.

A) Ikkinchi jahon urushi, front va front orti voqealari tasvirlangan.

B) Toshkent ahli boshiga kulfat solgan zilzila haqida so‘z borgan.

D) Oddiy qishloq muallimining qatag‘on qilinishi haqida so‘z borgan.

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. Quyosh tizimidagi eng kichik sayyora − Merkuriy. Sayyora Rim xudosi Merkuriy nomi bilan atalgan. Merkuriyni kuzatgan birinchi astronom Galiley Galelio edi. [1]Merkuriyning o‘ziga xos jihatlaridan biri boshqa barcha sayyoralardan kichik ekanligidir . Merkuriy atmosferasining asosiy kimyoviy elementi geliy bo‘lganligi bois u yulduz singari yorqin. Oddiy teleskop yordamida ham ushbu ajoyib sayyorani ko‘rish mumkin. Ertalab Quyosh chiqqanida yoki kechqurun Quyosh botishida esa teleskopsiz ham kuzatish mumkin. Merkuriy Quyoshga boshqa sayyoralardan ko‘ra yaqin. U Yerga nisbatan yetti barobar ko‘p Quyosh energiyasini oladi. [2]Merkuriy yuzasi Oy yuzasiga o‘xshaydi: ko‘p sonli kraterlar mavjud, ularning ba’zilari ancha chuqur . Astronomlar Merkuriyning yadrosida temir mavjud degan taxminni ilgari surgan edilar. Keyinchalik esa Merkuriy yadrosida temirning ulushi boshqa sayyoralarga qaraganda yuqori ekanligi aniqlandi. Merkuriy o‘zining magnit maydoniga ega, ammo Yerdan bir necha marta kuchsizroq. Bu shuni ko‘rsatadiki, yadro suyuq bo‘lishi mumkin. Merkuriyda tabiiy yo‘ldoshlar yo‘q. Orbitada sayyora notekis harakat qiladi. Merkuriyda bo‘lish va Quyoshga qarash imkoni bo‘lganida edi, uning teskari yo‘nalishda harakat qilishini ko‘rish mumkin bo‘lar edi. [3]Bu tabiiy jarayon afsonalarda Joshuaning Quyoshni to‘xtatgani voqeasi bilan izohlanadi . Sayyora evolyutsiyasiga Quyosh katta ta’sir ko‘rsatdi. Taxminan bir asr oldin Merkuriy sirtining yarmi muntazam issiq bo‘ladi degan faraz paydo bo‘lgan edi, chunki sayyoraning bir tomoni doimo Quyoshga qarab turadi. Ammo bu da’vo noto‘g‘ri edi. Merkuriy kuchsiz tortishish kuchiga ega. Atmosferaning siyrakligi sayyorani meteoritlar, shamollar va boshqa tabiat hodisalariga qarshi himoyasiz qiladi. Merkuriyning kometaga o‘xshash dumi bor. Uning uzunligi 2,5 million km. Merkuriy tekis mintaqasi tufayli yosh deb qaraladi. Yuqori haroratga qaramay, sayyorada suv muzlarining ulkan zaxiralari mavjud. U chuqur kraterlar va qutbli nuqtalarning pastki qismida joylashgan. Muzlar hech qachon erimaydi, chunki baland devorlar ularni Quyosh nurlaridan to‘sib turadi. Ilgari Merkuriy Veneraning yo‘ldoshi degan gipoteza mavjud edi. [4]Merkuriy yil davomida Quyosh atrofida 4 marta va o‘z o‘qi atrofida 6 marta aylanadi. Radiusi kichik ekanligiga qaramay Merkuriyning massasi ulkan sayyoralardan, masalan Titan va Ganimedan ham ortiqdir. Bu katta yadroga ega ekanligi bilan bog‘liq. 18. Matn mazmuniga mos to‘g‘ri shakllantirilgan gapni aniqlang.

A) Merkuriy tashqi ko‘rinishi jihatidan oyga ham, kometaga ham o‘xshaydi.

B) Merkuriy Quyosh atrofida Veneraga nisbatan uzoqroq masofada aylanadi.

C) Merkuriyni tadqiq etishga urinish XX asrning 20-30-yillarida boshlangan.

D) Ulkan sayyoralar kabi Merkuriyning massasi ham uning hajmi bilan mutanosib.

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. Quyosh tizimidagi eng kichik sayyora − Merkuriy. Sayyora Rim xudosi Merkuriy nomi bilan atalgan. Merkuriyni kuzatgan birinchi astronom Galiley Galelio edi. [1]Merkuriyning o‘ziga xos jihatlaridan biri boshqa barcha sayyoralardan kichik ekanligidir . Merkuriy atmosferasining asosiy kimyoviy elementi geliy bo‘lganligi bois u yulduz singari yorqin. Oddiy teleskop yordamida ham ushbu ajoyib sayyorani ko‘rish mumkin. Ertalab Quyosh chiqqanida yoki kechqurun Quyosh botishida esa teleskopsiz ham kuzatish mumkin. Merkuriy Quyoshga boshqa sayyoralardan ko‘ra yaqin. U Yerga nisbatan yetti barobar ko‘p Quyosh energiyasini oladi. [2]Merkuriy yuzasi Oy yuzasiga o‘xshaydi: ko‘p sonli kraterlar mavjud, ularning ba’zilari ancha chuqur . Astronomlar Merkuriyning yadrosida temir mavjud degan taxminni ilgari surgan edilar. Keyinchalik esa Merkuriy yadrosida temirning ulushi boshqa sayyoralarga qaraganda yuqori ekanligi aniqlandi. Merkuriy o‘zining magnit maydoniga ega, ammo Yerdan bir necha marta kuchsizroq. Bu shuni ko‘rsatadiki, yadro suyuq bo‘lishi mumkin. Merkuriyda tabiiy yo‘ldoshlar yo‘q. Orbitada sayyora notekis harakat qiladi. Merkuriyda bo‘lish va Quyoshga qarash imkoni bo‘lganida edi, uning teskari yo‘nalishda harakat qilishini ko‘rish mumkin bo‘lar edi. [3]Bu tabiiy jarayon afsonalarda Joshuaning Quyoshni to‘xtatgani voqeasi bilan izohlanadi . Sayyora evolyutsiyasiga Quyosh katta ta’sir ko‘rsatdi. Taxminan bir asr oldin Merkuriy sirtining yarmi muntazam issiq bo‘ladi degan faraz paydo bo‘lgan edi, chunki sayyoraning bir tomoni doimo Quyoshga qarab turadi. Ammo bu da’vo noto‘g‘ri edi. Merkuriy kuchsiz tortishish kuchiga ega. Atmosferaning siyrakligi sayyorani meteoritlar, shamollar va boshqa tabiat hodisalariga qarshi himoyasiz qiladi. Merkuriyning kometaga o‘xshash dumi bor. Uning uzunligi 2,5 million km. Merkuriy tekis mintaqasi tufayli yosh deb qaraladi. Yuqori haroratga qaramay, sayyorada suv muzlarining ulkan zaxiralari mavjud. U chuqur kraterlar va qutbli nuqtalarning pastki qismida joylashgan. Muzlar hech qachon erimaydi, chunki baland devorlar ularni Quyosh nurlaridan to‘sib turadi. Ilgari Merkuriy Veneraning yo‘ldoshi degan gipoteza mavjud edi. [4]Merkuriy yil davomida Quyosh atrofida 4 marta va o‘z o‘qi atrofida 6 marta aylanadi. Radiusi kichik ekanligiga qaramay Merkuriyning massasi ulkan sayyoralardan, masalan Titan va Ganimedan ham ortiqdir. Bu katta yadroga ega ekanligi bilan bog‘liq. 20. Matn mazmunida aks etgan ma’lumotni aniqlang.

B) Merkuriy Quyosh atrofida Yerga nisbatan kamroq muddatda aylanib chiqadi.

A) Merkuriy hajm juhatdan Titan va Ganime kabi ulkan sayyoralardan ham yirik.

C) Merkuriy yuzasining teng yarmi ulkan suv muzlari zaxiralari bilan qoplangan.

D) Merkuriyning yadrosida temirning ulushi boshqa barcha moddalardan ko‘p.

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. Quyosh tizimidagi eng kichik sayyora − Merkuriy. Sayyora Rim xudosi Merkuriy nomi bilan atalgan. Merkuriyni kuzatgan birinchi astronom Galiley Galelio edi. [1]Merkuriyning o‘ziga xos jihatlaridan biri boshqa barcha sayyoralardan kichik ekanligidir . Merkuriy atmosferasining asosiy kimyoviy elementi geliy bo‘lganligi bois u yulduz singari yorqin. Oddiy teleskop yordamida ham ushbu ajoyib sayyorani ko‘rish mumkin. Ertalab Quyosh chiqqanida yoki kechqurun Quyosh botishida esa teleskopsiz ham kuzatish mumkin. Merkuriy Quyoshga boshqa sayyoralardan ko‘ra yaqin. U Yerga nisbatan yetti barobar ko‘p Quyosh energiyasini oladi. [2]Merkuriy yuzasi Oy yuzasiga o‘xshaydi: ko‘p sonli kraterlar mavjud, ularning ba’zilari ancha chuqur . Astronomlar Merkuriyning yadrosida temir mavjud degan taxminni ilgari surgan edilar. Keyinchalik esa Merkuriy yadrosida temirning ulushi boshqa sayyoralarga qaraganda yuqori ekanligi aniqlandi. Merkuriy o‘zining magnit maydoniga ega, ammo Yerdan bir necha marta kuchsizroq. Bu shuni ko‘rsatadiki, yadro suyuq bo‘lishi mumkin. Merkuriyda tabiiy yo‘ldoshlar yo‘q. Orbitada sayyora notekis harakat qiladi. Merkuriyda bo‘lish va Quyoshga qarash imkoni bo‘lganida edi, uning teskari yo‘nalishda harakat qilishini ko‘rish mumkin bo‘lar edi. [3]Bu tabiiy jarayon afsonalarda Joshuaning Quyoshni to‘xtatgani voqeasi bilan izohlanadi . Sayyora evolyutsiyasiga Quyosh katta ta’sir ko‘rsatdi. Taxminan bir asr oldin Merkuriy sirtining yarmi muntazam issiq bo‘ladi degan faraz paydo bo‘lgan edi, chunki sayyoraning bir tomoni doimo Quyoshga qarab turadi. Ammo bu da’vo noto‘g‘ri edi. Merkuriy kuchsiz tortishish kuchiga ega. Atmosferaning siyrakligi sayyorani meteoritlar, shamollar va boshqa tabiat hodisalariga qarshi himoyasiz qiladi. Merkuriyning kometaga o‘xshash dumi bor. Uning uzunligi 2,5 million km. Merkuriy tekis mintaqasi tufayli yosh deb qaraladi. Yuqori haroratga qaramay, sayyorada suv muzlarining ulkan zaxiralari mavjud. U chuqur kraterlar va qutbli nuqtalarning pastki qismida joylashgan. Muzlar hech qachon erimaydi, chunki baland devorlar ularni Quyosh nurlaridan to‘sib turadi. Ilgari Merkuriy Veneraning yo‘ldoshi degan gipoteza mavjud edi. [4]Merkuriy yil davomida Quyosh atrofida 4 marta va o‘z o‘qi atrofida 6 marta aylanadi. Radiusi kichik ekanligiga qaramay Merkuriyning massasi ulkan sayyoralardan, masalan Titan va Ganimedan ham ortiqdir. Bu katta yadroga ega ekanligi bilan bog‘liq. 21. Matn mazmuniga mos to‘g‘ri ifodalangan ma’lumotni aniqlang.

A)Merkuriy atmosferasi tarkibida boshqa kimyoviy elementlarga nisbatan geliy elementi ko‘p.

B)Merkuriy sayyorasining orbitasi Quyoshga Yer orbitasiga nisbatan yetti barobar yaqin.

C)Sayyora yadrosining suyuq ekanligi tortishish kuchi nisbatan kam bo‘lishiga sabab bo‘lgan.

D)Atmosfera ekologiyasining yomonligi sayyorani turli tabiat hodisalaridan himoyasiz qoldiradi.

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. Quyosh tizimidagi eng kichik sayyora − Merkuriy. Sayyora Rim xudosi Merkuriy nomi bilan atalgan. Merkuriyni kuzatgan birinchi astronom Galiley Galelio edi. [1]Merkuriyning o‘ziga xos jihatlaridan biri boshqa barcha sayyoralardan kichik ekanligidir . Merkuriy atmosferasining asosiy kimyoviy elementi geliy bo‘lganligi bois u yulduz singari yorqin. Oddiy teleskop yordamida ham ushbu ajoyib sayyorani ko‘rish mumkin. Ertalab Quyosh chiqqanida yoki kechqurun Quyosh botishida esa teleskopsiz ham kuzatish mumkin. Merkuriy Quyoshga boshqa sayyoralardan ko‘ra yaqin. U Yerga nisbatan yetti barobar ko‘p Quyosh energiyasini oladi. [2]Merkuriy yuzasi Oy yuzasiga o‘xshaydi: ko‘p sonli kraterlar mavjud, ularning ba’zilari ancha chuqur . Astronomlar Merkuriyning yadrosida temir mavjud degan taxminni ilgari surgan edilar. Keyinchalik esa Merkuriy yadrosida temirning ulushi boshqa sayyoralarga qaraganda yuqori ekanligi aniqlandi. Merkuriy o‘zining magnit maydoniga ega, ammo Yerdan bir necha marta kuchsizroq. Bu shuni ko‘rsatadiki, yadro suyuq bo‘lishi mumkin. Merkuriyda tabiiy yo‘ldoshlar yo‘q. Orbitada sayyora notekis harakat qiladi. Merkuriyda bo‘lish va Quyoshga qarash imkoni bo‘lganida edi, uning teskari yo‘nalishda harakat qilishini ko‘rish mumkin bo‘lar edi. [3]Bu tabiiy jarayon afsonalarda Joshuaning Quyoshni to‘xtatgani voqeasi bilan izohlanadi . Sayyora evolyutsiyasiga Quyosh katta ta’sir ko‘rsatdi. Taxminan bir asr oldin Merkuriy sirtining yarmi muntazam issiq bo‘ladi degan faraz paydo bo‘lgan edi, chunki sayyoraning bir tomoni doimo Quyoshga qarab turadi. Ammo bu da’vo noto‘g‘ri edi. Merkuriy kuchsiz tortishish kuchiga ega. Atmosferaning siyrakligi sayyorani meteoritlar, shamollar va boshqa tabiat hodisalariga qarshi himoyasiz qiladi. Merkuriyning kometaga o‘xshash dumi bor. Uning uzunligi 2,5 million km. Merkuriy tekis mintaqasi tufayli yosh deb qaraladi. Yuqori haroratga qaramay, sayyorada suv muzlarining ulkan zaxiralari mavjud. U chuqur kraterlar va qutbli nuqtalarning pastki qismida joylashgan. Muzlar hech qachon erimaydi, chunki baland devorlar ularni Quyosh nurlaridan to‘sib turadi. Ilgari Merkuriy Veneraning yo‘ldoshi degan gipoteza mavjud edi. [4]Merkuriy yil davomida Quyosh atrofida 4 marta va o‘z o‘qi atrofida 6 marta aylanadi. Radiusi kichik ekanligiga qaramay Merkuriyning massasi ulkan sayyoralardan, masalan Titan va Ganimedan ham ortiqdir. Bu katta yadroga ega ekanligi bilan bog‘liq. 22. Quyidagi qaysi faraz o‘z isbotini topgan?

B)Merkuriyning yadrosida temir mavjudligi haqidagi

A)Merkuriy Veneraning yo‘ldoshi ekanligi haqidagi

C)Merkuriy sirtining yarmi hamisha issiq bo‘lishi haqidagi

D)Merkuriyning yadrosi suyuq bo‘lishi mumkinligi haqidagi

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. TANHO QAYIQ (Orol bobodan dramatik rivoyat) Kechki payt. Hovli kimsasiz. Ota-o‘g‘il − qo‘lida «diplomat» portfel, bashang kiyingan Qalimbet, uning ortidan kundalik engil-boshda Orol bobo kirib keladi. O r o l b o b o (qo‘l siltab). Qo‘y, Qalimbet, qarigan chog‘imda sarson qilib yurma odamni. O‘z uyim − o‘lan to‘shagim debdilar. . . Q a l i m b e t (o‘zini eshitmaganga solib). Hamma jihozi muhayyo! Mehmonxona-yu oshxonalarini ko‘rdingiz. . . Bir boshga yana nima kerak, to‘g‘rimi? («Diplomat»ini dastgoh ustiga tashlab.) Kichikroq bo‘lsayam obodgina hovli. Yozlarda karavotni qo‘yib olib. . . O r o l b o b o. Kimniki o‘zi u? Q a l i m b e t. Sizniki-da, ota, sizniki! Sizga deb olindi. O r o l b o b o (hang-mang). Meniki?! Sotib oldingmi? Kimdan, qanchaga? Q a l i m b e t. Uzumini yeng-u, bog‘ini so‘ramang. Hukumat bobo qurgan uni! Puli to‘lansa bas, qurib beraveradi. Qarigan chog‘ingizda bir suyuntiraylik dedik-da sizni. O‘tiring bunday, o‘tiring. . . (U mehribonlik bilan kiftidan tutib otasini hovli o‘rtasidagi buklama o‘rindiqqa o‘tqizadi, o‘zi shunga yondosh qo‘lbola kursidan joy oladi.) Yurasizmi endi bu cho‘l-u biyobonda! El-ulus bizni ayb qilyapti-ku, shundoq o‘g‘il-qizlari shaharlarda davron surib yuribdi-yu, otalari huv bir ovloqda qarovsiz qolib ketgan, deb. . . O r o l b o b o (hasratomuz). Cho‘l-u yobon deysan. . . Onang mana shu yerda yotibdi, bobo-momolaring shu yerda. . . Ularni tashlab men qayoqqa ketardim, o‘g‘lim, o‘ylab gapiryapsanmi? Onangning mozorini ziyorat qilmagan kunim dunyo ko‘zimga qorong‘i. . . Bu yoqda qayiqlarim, Orol. . . Q a l i m b e t. Eski ashula! Orol, Orol! O‘zingiz bilasiz-ku, ota, u endi hech qachon o‘zaniga qaytmaydi, to‘lmaydi. Qayiqlaringiz ham birovga keraksiz. . . O r o l b o b o (shasht bilan bosh ko‘tarib, jo‘shib). Nima?! Qaytmaydi, to‘lmaydi. . . Siz qayoqdan bilibsiz, xudomisiz?! Ha, to‘lmaydi! To‘ldirolmaysan uni! Hech biring! Olim-u ulamong ham, boshqang ham! Chunki baring foydani ko‘zlaysan! Orol g‘irrom emas, senlar g‘irrom, ha! Xudo senlarga insof bergan kuni u o‘z-o‘zidan suvga to‘ladi! Xudoyim to‘ldiradi uni, bilib qo‘y! (Og‘ir xo‘rsinib.) O‘sha kunni ko‘rib o‘lsam armonim qolmasdi. . . Q a l i m b e t. Mayli, mayli, otajon, qattiqroq ketibman, tavba qildim. Lekin gapning bori ham shu-da, axir. Odam ertasini o‘ylab ish tutgani yaxshi. Xudo ko‘rsatmasin-u, ertaga bir kun. . . Biz sharmanda bo‘lib qolmaylik deyman-da. O r o l b o b o. Gap bu yoqda degin? Sharmanda bo‘lmaysan, qo‘rqma. . . (Bir zum o‘yga tolib.) Mana, o‘zing boshlading, o‘g‘lim. Mabodo bir kun ajalim yetib, suv kelganini ko‘rmay ketar bo‘lsam, aytib qo‘yay, jasadimni qayiqqa solib, Orolga eltib tashlaysan! Mayli, baliqlarga yem bo‘lay! Mayli. . . [1] Q a l i m b e t (sapchib tushgudek). Iye-iye, ota, bu nima deganingiz?! Axir, musulmonchiligimiz qayoqda qoladi unda? O r o l b o b o (boyagi shashtidan tushmay, birmuncha muloyim, ammo qat’iy yo‘sinda). Bir musulmon bo‘lsa menchalik bo‘lar, Qalimbet! O‘g‘limmisan, mana shu aytganimni bajarasan, gap tamom! Vasiyat bu, xudoyim ham kechirar. . . Q a l i m b e t (yasama bir ko‘tarinkilik bilan). E, otaboy, qo‘ying halitdan shu sovuq gaplarni! Siz hali ko‘p yashaysiz, ko‘p! Yangi uylarda davron qilib, a!.. Qalay, ma’qul keldimi o‘zi sizga? O r o l b o b o (bo‘shashibroq, sovuqqina). Yaxshi, yaxshi. . . Lekin. . . (Qo‘l siltab.) Hay, o‘zingdan gapir. Ishlar jilyaptimi axir? Q a l i m b e t (jiddiy tortib). Ishlarim yomonmas, ota. Yomonmas-u, shu keyingi vaqtda unchalik yaxshiyam emas. Orqaga ketgandayroq. Bir xizrsifat odam maslahat berib qoldi deng. Borib otangizning ko‘nglini obdon ovlab, duosini olib kelsangiz, bari yurishib ketadi, deydi. . . O r o l b o b o. [2] Shunday dedimi o‘sha xizrsifating? Bo‘pti, mana, duosi bizdan: iloyim, ishlaring birdan yurishib ketsin! (U yuziga fotiha tortib qo‘yadi.) Shunga keldim de? Q a l i m b e t (norozilanib). Bunaqa duo emas-da, ota! O r o l b o b o. Qanaqasidan bo‘lsin, ayt?.. Qulog‘ingga quyib olgin, bola: chinakam g‘ayrat bilan, toza ko‘ngil bilan qilingan ish hech qachon orqaga ketmaydi − duosi o‘zi bilan bo‘ladi uning! Bir damlik sukut. Q a l i m b e t. Ha, aytganday, eshitdingizmi − Gulxadichamiz deputat bo‘lmoqchi! O r o l b o b o. Deputat? Qanday deputat? Q a l i m b e t. Jo‘qorg‘i Kengesga! O r o l b o b o. Uniyam duo qilib qo‘yish kerakmi? Nima deb? Jo‘qorg‘i Kengesga o‘tsin debmi, undan narigami?.. Q a l i m b e t. O‘zimizdan chiqqani yaxshi-da, ota. Foydasi tegib turadi: sizga ham, menga ham, o‘ziga ham. . . O r o l b o b o. Menga?! Nima, Orolni to‘ldirib beradimi? Q a l i m b e t. To‘ldirib berar. . . (kulib) gap bilan! Qizingiz mahmadona-ku, shuning uchun saylanyapti-da. . 23. Asar nomi orqali qanday badiiy maqsad ifoda etilgan?

A)Ekologik fojiaga yuz tutayotgan Orol dengizining nochorligiga e’tibor qaratilgan.

B)Jamiyat, hatto yaqinlari ham yolg‘izlatib qo‘ygan insonlarga ishora qilingan.

C)Qalimbet singari ayrim kimsalarga jamiyatda o‘rin yo‘qligiga ishora qilingan.

D)Gulxadichaning o‘z maslagi yo‘lida yolg‘iz kurashayotganiga e’tibor qaratilgan.

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. TANHO QAYIQ (Orol bobodan dramatik rivoyat) Kechki payt. Hovli kimsasiz. Ota-o‘g‘il − qo‘lida «diplomat» portfel, bashang kiyingan Qalimbet, uning ortidan kundalik engil-boshda Orol bobo kirib keladi. O r o l b o b o (qo‘l siltab). Qo‘y, Qalimbet, qarigan chog‘imda sarson qilib yurma odamni. O‘z uyim − o‘lan to‘shagim debdilar. . . Q a l i m b e t (o‘zini eshitmaganga solib). Hamma jihozi muhayyo! Mehmonxona-yu oshxonalarini ko‘rdingiz. . . Bir boshga yana nima kerak, to‘g‘rimi? («Diplomat»ini dastgoh ustiga tashlab.) Kichikroq bo‘lsayam obodgina hovli. Yozlarda karavotni qo‘yib olib. . . O r o l b o b o. Kimniki o‘zi u? Q a l i m b e t. Sizniki-da, ota, sizniki! Sizga deb olindi. O r o l b o b o (hang-mang). Meniki?! Sotib oldingmi? Kimdan, qanchaga? Q a l i m b e t. Uzumini yeng-u, bog‘ini so‘ramang. Hukumat bobo qurgan uni! Puli to‘lansa bas, qurib beraveradi. Qarigan chog‘ingizda bir suyuntiraylik dedik-da sizni. O‘tiring bunday, o‘tiring. . . (U mehribonlik bilan kiftidan tutib otasini hovli o‘rtasidagi buklama o‘rindiqqa o‘tqizadi, o‘zi shunga yondosh qo‘lbola kursidan joy oladi.) Yurasizmi endi bu cho‘l-u biyobonda! El-ulus bizni ayb qilyapti-ku, shundoq o‘g‘il-qizlari shaharlarda davron surib yuribdi-yu, otalari huv bir ovloqda qarovsiz qolib ketgan, deb. . . O r o l b o b o (hasratomuz). Cho‘l-u yobon deysan. . . Onang mana shu yerda yotibdi, bobo-momolaring shu yerda. . . Ularni tashlab men qayoqqa ketardim, o‘g‘lim, o‘ylab gapiryapsanmi? Onangning mozorini ziyorat qilmagan kunim dunyo ko‘zimga qorong‘i. . . Bu yoqda qayiqlarim, Orol. . . Q a l i m b e t. Eski ashula! Orol, Orol! O‘zingiz bilasiz-ku, ota, u endi hech qachon o‘zaniga qaytmaydi, to‘lmaydi. Qayiqlaringiz ham birovga keraksiz. . . O r o l b o b o (shasht bilan bosh ko‘tarib, jo‘shib). Nima?! Qaytmaydi, to‘lmaydi. . . Siz qayoqdan bilibsiz, xudomisiz?! Ha, to‘lmaydi! To‘ldirolmaysan uni! Hech biring! Olim-u ulamong ham, boshqang ham! Chunki baring foydani ko‘zlaysan! Orol g‘irrom emas, senlar g‘irrom, ha! Xudo senlarga insof bergan kuni u o‘z-o‘zidan suvga to‘ladi! Xudoyim to‘ldiradi uni, bilib qo‘y! (Og‘ir xo‘rsinib.) O‘sha kunni ko‘rib o‘lsam armonim qolmasdi. . . Q a l i m b e t. Mayli, mayli, otajon, qattiqroq ketibman, tavba qildim. Lekin gapning bori ham shu-da, axir. Odam ertasini o‘ylab ish tutgani yaxshi. Xudo ko‘rsatmasin-u, ertaga bir kun. . . Biz sharmanda bo‘lib qolmaylik deyman-da. O r o l b o b o. Gap bu yoqda degin? Sharmanda bo‘lmaysan, qo‘rqma. . . (Bir zum o‘yga tolib.) Mana, o‘zing boshlading, o‘g‘lim. Mabodo bir kun ajalim yetib, suv kelganini ko‘rmay ketar bo‘lsam, aytib qo‘yay, jasadimni qayiqqa solib, Orolga eltib tashlaysan! Mayli, baliqlarga yem bo‘lay! Mayli. . . [1] Q a l i m b e t (sapchib tushgudek). Iye-iye, ota, bu nima deganingiz?! Axir, musulmonchiligimiz qayoqda qoladi unda? O r o l b o b o (boyagi shashtidan tushmay, birmuncha muloyim, ammo qat’iy yo‘sinda). Bir musulmon bo‘lsa menchalik bo‘lar, Qalimbet! O‘g‘limmisan, mana shu aytganimni bajarasan, gap tamom! Vasiyat bu, xudoyim ham kechirar. . . Q a l i m b e t (yasama bir ko‘tarinkilik bilan). E, otaboy, qo‘ying halitdan shu sovuq gaplarni! Siz hali ko‘p yashaysiz, ko‘p! Yangi uylarda davron qilib, a!.. Qalay, ma’qul keldimi o‘zi sizga? O r o l b o b o (bo‘shashibroq, sovuqqina). Yaxshi, yaxshi. . . Lekin. . . (Qo‘l siltab.) Hay, o‘zingdan gapir. Ishlar jilyaptimi axir? Q a l i m b e t (jiddiy tortib). Ishlarim yomonmas, ota. Yomonmas-u, shu keyingi vaqtda unchalik yaxshiyam emas. Orqaga ketgandayroq. Bir xizrsifat odam maslahat berib qoldi deng. Borib otangizning ko‘nglini obdon ovlab, duosini olib kelsangiz, bari yurishib ketadi, deydi. . . O r o l b o b o. [2] Shunday dedimi o‘sha xizrsifating? Bo‘pti, mana, duosi bizdan: iloyim, ishlaring birdan yurishib ketsin! (U yuziga fotiha tortib qo‘yadi.) Shunga keldim de? Q a l i m b e t (norozilanib). Bunaqa duo emas-da, ota! O r o l b o b o. Qanaqasidan bo‘lsin, ayt?.. Qulog‘ingga quyib olgin, bola: chinakam g‘ayrat bilan, toza ko‘ngil bilan qilingan ish hech qachon orqaga ketmaydi − duosi o‘zi bilan bo‘ladi uning! Bir damlik sukut. Q a l i m b e t. Ha, aytganday, eshitdingizmi − Gulxadichamiz deputat bo‘lmoqchi! O r o l b o b o. Deputat? Qanday deputat? Q a l i m b e t. Jo‘qorg‘i Kengesga! O r o l b o b o. Uniyam duo qilib qo‘yish kerakmi? Nima deb? Jo‘qorg‘i Kengesga o‘tsin debmi, undan narigami?.. Q a l i m b e t. O‘zimizdan chiqqani yaxshi-da, ota. Foydasi tegib turadi: sizga ham, menga ham, o‘ziga ham. . . O r o l b o b o. Menga?! Nima, Orolni to‘ldirib beradimi? Q a l i m b e t. To‘ldirib berar. . . (kulib) gap bilan! Qizingiz mahmadona-ku, shuning uchun saylanyapti-da. . 24. Orol bobo obraziga mos ta’rif berilgan javobni aniqlang.

B) e’tiqodida sobit, qadriyatlarga sadoqatli inson

A)ota-bobolariga sadoqatli bo‘lsa-da, mehrsiz ota

C)Vatan sog‘inchi bilan yashagan inson

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. TANHO QAYIQ (Orol bobodan dramatik rivoyat) Kechki payt. Hovli kimsasiz. Ota-o‘g‘il − qo‘lida «diplomat» portfel, bashang kiyingan Qalimbet, uning ortidan kundalik engil-boshda Orol bobo kirib keladi. O r o l b o b o (qo‘l siltab). Qo‘y, Qalimbet, qarigan chog‘imda sarson qilib yurma odamni. O‘z uyim − o‘lan to‘shagim debdilar. . . Q a l i m b e t (o‘zini eshitmaganga solib). Hamma jihozi muhayyo! Mehmonxona-yu oshxonalarini ko‘rdingiz. . . Bir boshga yana nima kerak, to‘g‘rimi? («Diplomat»ini dastgoh ustiga tashlab.) Kichikroq bo‘lsayam obodgina hovli. Yozlarda karavotni qo‘yib olib. . . O r o l b o b o. Kimniki o‘zi u? Q a l i m b e t. Sizniki-da, ota, sizniki! Sizga deb olindi. O r o l b o b o (hang-mang). Meniki?! Sotib oldingmi? Kimdan, qanchaga? Q a l i m b e t. Uzumini yeng-u, bog‘ini so‘ramang. Hukumat bobo qurgan uni! Puli to‘lansa bas, qurib beraveradi. Qarigan chog‘ingizda bir suyuntiraylik dedik-da sizni. O‘tiring bunday, o‘tiring. . . (U mehribonlik bilan kiftidan tutib otasini hovli o‘rtasidagi buklama o‘rindiqqa o‘tqizadi, o‘zi shunga yondosh qo‘lbola kursidan joy oladi.) Yurasizmi endi bu cho‘l-u biyobonda! El-ulus bizni ayb qilyapti-ku, shundoq o‘g‘il-qizlari shaharlarda davron surib yuribdi-yu, otalari huv bir ovloqda qarovsiz qolib ketgan, deb. . . O r o l b o b o (hasratomuz). Cho‘l-u yobon deysan. . . Onang mana shu yerda yotibdi, bobo-momolaring shu yerda. . . Ularni tashlab men qayoqqa ketardim, o‘g‘lim, o‘ylab gapiryapsanmi? Onangning mozorini ziyorat qilmagan kunim dunyo ko‘zimga qorong‘i. . . Bu yoqda qayiqlarim, Orol. . . Q a l i m b e t. Eski ashula! Orol, Orol! O‘zingiz bilasiz-ku, ota, u endi hech qachon o‘zaniga qaytmaydi, to‘lmaydi. Qayiqlaringiz ham birovga keraksiz. . . O r o l b o b o (shasht bilan bosh ko‘tarib, jo‘shib). Nima?! Qaytmaydi, to‘lmaydi. . . Siz qayoqdan bilibsiz, xudomisiz?! Ha, to‘lmaydi! To‘ldirolmaysan uni! Hech biring! Olim-u ulamong ham, boshqang ham! Chunki baring foydani ko‘zlaysan! Orol g‘irrom emas, senlar g‘irrom, ha! Xudo senlarga insof bergan kuni u o‘z-o‘zidan suvga to‘ladi! Xudoyim to‘ldiradi uni, bilib qo‘y! (Og‘ir xo‘rsinib.) O‘sha kunni ko‘rib o‘lsam armonim qolmasdi. . . Q a l i m b e t. Mayli, mayli, otajon, qattiqroq ketibman, tavba qildim. Lekin gapning bori ham shu-da, axir. Odam ertasini o‘ylab ish tutgani yaxshi. Xudo ko‘rsatmasin-u, ertaga bir kun. . . Biz sharmanda bo‘lib qolmaylik deyman-da. O r o l b o b o. Gap bu yoqda degin? Sharmanda bo‘lmaysan, qo‘rqma. . . (Bir zum o‘yga tolib.) Mana, o‘zing boshlading, o‘g‘lim. Mabodo bir kun ajalim yetib, suv kelganini ko‘rmay ketar bo‘lsam, aytib qo‘yay, jasadimni qayiqqa solib, Orolga eltib tashlaysan! Mayli, baliqlarga yem bo‘lay! Mayli. . . [1] Q a l i m b e t (sapchib tushgudek). Iye-iye, ota, bu nima deganingiz?! Axir, musulmonchiligimiz qayoqda qoladi unda? O r o l b o b o (boyagi shashtidan tushmay, birmuncha muloyim, ammo qat’iy yo‘sinda). Bir musulmon bo‘lsa menchalik bo‘lar, Qalimbet! O‘g‘limmisan, mana shu aytganimni bajarasan, gap tamom! Vasiyat bu, xudoyim ham kechirar. . . Q a l i m b e t (yasama bir ko‘tarinkilik bilan). E, otaboy, qo‘ying halitdan shu sovuq gaplarni! Siz hali ko‘p yashaysiz, ko‘p! Yangi uylarda davron qilib, a!.. Qalay, ma’qul keldimi o‘zi sizga? O r o l b o b o (bo‘shashibroq, sovuqqina). Yaxshi, yaxshi. . . Lekin. . . (Qo‘l siltab.) Hay, o‘zingdan gapir. Ishlar jilyaptimi axir? Q a l i m b e t (jiddiy tortib). Ishlarim yomonmas, ota. Yomonmas-u, shu keyingi vaqtda unchalik yaxshiyam emas. Orqaga ketgandayroq. Bir xizrsifat odam maslahat berib qoldi deng. Borib otangizning ko‘nglini obdon ovlab, duosini olib kelsangiz, bari yurishib ketadi, deydi. . . O r o l b o b o. [2] Shunday dedimi o‘sha xizrsifating? Bo‘pti, mana, duosi bizdan: iloyim, ishlaring birdan yurishib ketsin! (U yuziga fotiha tortib qo‘yadi.) Shunga keldim de? Q a l i m b e t (norozilanib). Bunaqa duo emas-da, ota! O r o l b o b o. Qanaqasidan bo‘lsin, ayt?.. Qulog‘ingga quyib olgin, bola: chinakam g‘ayrat bilan, toza ko‘ngil bilan qilingan ish hech qachon orqaga ketmaydi − duosi o‘zi bilan bo‘ladi uning! Bir damlik sukut. Q a l i m b e t. Ha, aytganday, eshitdingizmi − Gulxadichamiz deputat bo‘lmoqchi! O r o l b o b o. Deputat? Qanday deputat? Q a l i m b e t. Jo‘qorg‘i Kengesga! O r o l b o b o. Uniyam duo qilib qo‘yish kerakmi? Nima deb? Jo‘qorg‘i Kengesga o‘tsin debmi, undan narigami?.. Q a l i m b e t. O‘zimizdan chiqqani yaxshi-da, ota. Foydasi tegib turadi: sizga ham, menga ham, o‘ziga ham. . . O r o l b o b o. Menga?! Nima, Orolni to‘ldirib beradimi? Q a l i m b e t. To‘ldirib berar. . . (kulib) gap bilan! Qizingiz mahmadona-ku, shuning uchun saylanyapti-da. . 25. Qalimbet obraziga mos ta’rif berilgan javobni aniqlang.

C)qadriyatlarni mensimaydigan, shaxsiy manfaatlarini har narsadan ustun qo‘yadigan kimsa

A)shaxsiy manfaati uchun o‘z otasi va singlisiga qarshi bo‘lgan, ularga zulm yetkazgan kishi

B)insoniy burchini ado etish va otasining roziligini olish uchun intilgan sadoqatli farzand

D)singlisiga ko‘maklashish uchun har qanday mushkul ishni ham uddalashga urinadigan aka

Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. TANHO QAYIQ (Orol bobodan dramatik rivoyat) Kechki payt. Hovli kimsasiz. Ota-o‘g‘il − qo‘lida «diplomat» portfel, bashang kiyingan Qalimbet, uning ortidan kundalik engil-boshda Orol bobo kirib keladi. O r o l b o b o (qo‘l siltab). Qo‘y, Qalimbet, qarigan chog‘imda sarson qilib yurma odamni. O‘z uyim − o‘lan to‘shagim debdilar. . . Q a l i m b e t (o‘zini eshitmaganga solib). Hamma jihozi muhayyo! Mehmonxona-yu oshxonalarini ko‘rdingiz. . . Bir boshga yana nima kerak, to‘g‘rimi? («Diplomat»ini dastgoh ustiga tashlab.) Kichikroq bo‘lsayam obodgina hovli. Yozlarda karavotni qo‘yib olib. . . O r o l b o b o. Kimniki o‘zi u? Q a l i m b e t. Sizniki-da, ota, sizniki! Sizga deb olindi. O r o l b o b o (hang-mang). Meniki?! Sotib oldingmi? Kimdan, qanchaga? Q a l i m b e t. Uzumini yeng-u, bog‘ini so‘ramang. Hukumat bobo qurgan uni! Puli to‘lansa bas, qurib beraveradi. Qarigan chog‘ingizda bir suyuntiraylik dedik-da sizni. O‘tiring bunday, o‘tiring. . . (U mehribonlik bilan kiftidan tutib otasini hovli o‘rtasidagi buklama o‘rindiqqa o‘tqizadi, o‘zi shunga yondosh qo‘lbola kursidan joy oladi.) Yurasizmi endi bu cho‘l-u biyobonda! El-ulus bizni ayb qilyapti-ku, shundoq o‘g‘il-qizlari shaharlarda davron surib yuribdi-yu, otalari huv bir ovloqda qarovsiz qolib ketgan, deb. . . O r o l b o b o (hasratomuz). Cho‘l-u yobon deysan. . . Onang mana shu yerda yotibdi, bobo-momolaring shu yerda. . . Ularni tashlab men qayoqqa ketardim, o‘g‘lim, o‘ylab gapiryapsanmi? Onangning mozorini ziyorat qilmagan kunim dunyo ko‘zimga qorong‘i. . . Bu yoqda qayiqlarim, Orol. . . Q a l i m b e t. Eski ashula! Orol, Orol! O‘zingiz bilasiz-ku, ota, u endi hech qachon o‘zaniga qaytmaydi, to‘lmaydi. Qayiqlaringiz ham birovga keraksiz. . . O r o l b o b o (shasht bilan bosh ko‘tarib, jo‘shib). Nima?! Qaytmaydi, to‘lmaydi. . . Siz qayoqdan bilibsiz, xudomisiz?! Ha, to‘lmaydi! To‘ldirolmaysan uni! Hech biring! Olim-u ulamong ham, boshqang ham! Chunki baring foydani ko‘zlaysan! Orol g‘irrom emas, senlar g‘irrom, ha! Xudo senlarga insof bergan kuni u o‘z-o‘zidan suvga to‘ladi! Xudoyim to‘ldiradi uni, bilib qo‘y! (Og‘ir xo‘rsinib.) O‘sha kunni ko‘rib o‘lsam armonim qolmasdi. . . Q a l i m b e t. Mayli, mayli, otajon, qattiqroq ketibman, tavba qildim. Lekin gapning bori ham shu-da, axir. Odam ertasini o‘ylab ish tutgani yaxshi. Xudo ko‘rsatmasin-u, ertaga bir kun. . . Biz sharmanda bo‘lib qolmaylik deyman-da. O r o l b o b o. Gap bu yoqda degin? Sharmanda bo‘lmaysan, qo‘rqma. . . (Bir zum o‘yga tolib.) Mana, o‘zing boshlading, o‘g‘lim. Mabodo bir kun ajalim yetib, suv kelganini ko‘rmay ketar bo‘lsam, aytib qo‘yay, jasadimni qayiqqa solib, Orolga eltib tashlaysan! Mayli, baliqlarga yem bo‘lay! Mayli. . . [1] Q a l i m b e t (sapchib tushgudek). Iye-iye, ota, bu nima deganingiz?! Axir, musulmonchiligimiz qayoqda qoladi unda? O r o l b o b o (boyagi shashtidan tushmay, birmuncha muloyim, ammo qat’iy yo‘sinda). Bir musulmon bo‘lsa menchalik bo‘lar, Qalimbet! O‘g‘limmisan, mana shu aytganimni bajarasan, gap tamom! Vasiyat bu, xudoyim ham kechirar. . . Q a l i m b e t (yasama bir ko‘tarinkilik bilan). E, otaboy, qo‘ying halitdan shu sovuq gaplarni! Siz hali ko‘p yashaysiz, ko‘p! Yangi uylarda davron qilib, a!.. Qalay, ma’qul keldimi o‘zi sizga? O r o l b o b o (bo‘shashibroq, sovuqqina). Yaxshi, yaxshi. . . Lekin. . . (Qo‘l siltab.) Hay, o‘zingdan gapir. Ishlar jilyaptimi axir? Q a l i m b e t (jiddiy tortib). Ishlarim yomonmas, ota. Yomonmas-u, shu keyingi vaqtda unchalik yaxshiyam emas. Orqaga ketgandayroq. Bir xizrsifat odam maslahat berib qoldi deng. Borib otangizning ko‘nglini obdon ovlab, duosini olib kelsangiz, bari yurishib ketadi, deydi. . . O r o l b o b o. [2] Shunday dedimi o‘sha xizrsifating? Bo‘pti, mana, duosi bizdan: iloyim, ishlaring birdan yurishib ketsin! (U yuziga fotiha tortib qo‘yadi.) Shunga keldim de? Q a l i m b e t (norozilanib). Bunaqa duo emas-da, ota! O r o l b o b o. Qanaqasidan bo‘lsin, ayt?.. Qulog‘ingga quyib olgin, bola: chinakam g‘ayrat bilan, toza ko‘ngil bilan qilingan ish hech qachon orqaga ketmaydi − duosi o‘zi bilan bo‘ladi uning! Bir damlik sukut. Q a l i m b e t. Ha, aytganday, eshitdingizmi − Gulxadichamiz deputat bo‘lmoqchi! O r o l b o b o. Deputat? Qanday deputat? Q a l i m b e t. Jo‘qorg‘i Kengesga! O r o l b o b o. Uniyam duo qilib qo‘yish kerakmi? Nima deb? Jo‘qorg‘i Kengesga o‘tsin debmi, undan narigami?.. Q a l i m b e t. O‘zimizdan chiqqani yaxshi-da, ota. Foydasi tegib turadi: sizga ham, menga ham, o‘ziga ham. . . O r o l b o b o. Menga?! Nima, Orolni to‘ldirib beradimi? Q a l i m b e t. To‘ldirib berar. . . (kulib) gap bilan! Qizingiz mahmadona-ku, shuning uchun saylanyapti-da. . 26. [1] raqami bilan ajratib ko‘rsatilgan qismda tasvirlangan qahramon holati qaysi javobda to‘g‘ri izohlangan?

C)Odamlardan malomatga qolishini o‘ylab cho‘chib ketadi.

A)Otasining shakkokllik bilan aytgan gaplari uni larzaga soladi.

B)Otasi asl maqsadini fosh qilib qo‘yganidan mulzam bo‘lib qolgan edi.

D)Otasining o‘ta nochor ahvoliga juda achinib ketgan edi.

G‘azalni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring. *** 1. Ko‘ngillar nolasi zulfing kamandin1 nogahon ko‘rgach, Erur andoqki, qushlar qichqirishqaylar yilon ko‘rgach. 2. Ko‘ngil chokin ko‘zumda ashki2 rangin elga fosh etdi, Balig‘ zaxmini fahm aylarlar el daryoda qon ko‘rgach. 3. Ko‘zum qon yosh to‘kar, netib ko‘ngil zaxmin yashuraykim, Toparlar yerda zaxmin sayd3 qonidin nishon ko‘rgach. 4. Bo‘yolg‘on qon aro jon pardasi yetgach g‘ami hajring, Ko‘ngil bog‘ida bargedurki, ol o‘lmish xazon ko‘rgach. 5. Xadanging4 zaxmi ichindin balolarni yug‘on yoshim Erur tifle5 ki, olg‘ay qush bolasin oshyon ko‘rgach. 6. Ko‘ngillar naqdini toroj etarga yopmog‘ing burqa’6, Aningdekdurki, toz bog‘lar qaroqchi karvon ko‘rgach. 7. Yuzin zulf ichra to ko‘rdim, o‘lib vasliga yetmasmen, G‘alat ermish yuz urmoq, kecha o‘tni har qayon ko‘rgach. 8. Erur chun olam ichra joh7 foniy, yaxshi ot boqiy, Bas, el komin8 ravo ayla, o‘zingni komron ko‘rgach. 9. Navoiy, xurdai9 nazmingni andoq aylading tahrir, Ki sochqay xurda boshing uzra shohi xurdadon ko‘rgach. LUG‘AT: Kamand1 − arqon; ashk2 − ko‘zyosh; sayd3 − ov, o‘lja; xadang4 − o‘q; tifl5 − yosh bola; burqa’6 − yuzga tutilgan parda; joh7 − boylik, davlat; kom8 − maqsad, orzu; xurda9 − nozik, yashirin, sir. 28. G‘azal matla’si haqidagi NOTO‘G‘RI hukmni aniqlang.

C)Oshiq nolasi tuzoqdan ozod bo‘la olmayotgan qushlarga qiyoslangan.

A)Oshiqning ko‘ngli qo‘rquvda qolgan qushlarga qiyoslangan.

B)Yor zulfining halqalari tuzoq misolidir deya tashbeh qilingan.

D)Yorning zulfi qushlarga qo‘rquv solgan ilonga qiyoslangan.

MILLIY SERTIFIKAT TESTI

Quiz

•

Education

•

University

•

Practice Problem

•

Hard

Sherzod Rustamov

Used 3+ times

FREE Resource

28 questions

Show all answers

MULTIPLE CHOICE QUESTION

1 min • 1 pt

1. Imloviy jihatdan to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang.

A) taassuf, murojatnoma, tabiiy

B) tanazzul, muassasa, ma’dad

C) muvofiq, taasurot, taalluqli

D) maishiy, tafovut, tafakkur

MULTIPLE CHOICE QUESTION

1 min • 1 pt

2. Imloviy jihatdan to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang.

A) o‘zidan-o‘zi, voy-voy, baxt-u saodat

B) o‘z-o‘zidan, voy-voylamoq, hol-ahvol

C) o‘z-o‘zicha, voy-voyiga, baxt-saodatli

D) o‘z-o‘zligicha, voyvoyak, tarjimayi-hol

MULTIPLE CHOICE QUESTION

2 mins • 1 pt

3. Qaysi gapda ochiq so‘zi o‘z ma’nosida qo‘llangan?

A) Nafisa o‘z fikrlarini ko‘pchilik oldida ham ochiq ifoda qila olardi.

B) Yig‘ilishda aytilgan anchagina muammolar ochiq qoldi.

C) Haftaning dushanba kuni ochiq eshiklar kuni deb e’lon qilindi.

D) Ismat ota ochiq derazadan boshini chiqarib, o‘g‘lini chaqirdi.

MULTIPLE CHOICE QUESTION

2 mins • 1 pt

4. O‘zaro ma’nodoshlik hosil qila oladigan so‘zlarni aniqlang.

A) noo‘xshash, farq, tafovut

B) basavlat, sumbat, gavda

C) turfa, g'alati, ajoyib

D) qasoskor, o'ch, intiqom

MULTIPLE CHOICE QUESTION

2 mins • 1 pt

5. Qaysi gapda qo‘shimcha qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud EMAS?

A) Iqtisodiy islohotlarning sersamaradorligini ta’minlash uchun ishlar olib borilmoqda.

B) So‘zlarimizning ma’noviy bo‘yoqdorliligi nutqimiz jozibasini yanada oshiradi.

C) Qadriyatlarimizga nopisandsizlik bilan munosabatda bo‘lish milliy fojiamizdir.

D) Olimlarimiz havola etayotgan ushbu loyiha yashash sifatini oshirishga qaratilgan.

MULTIPLE CHOICE QUESTION

2 mins • 1 pt

6. Qaysi gapda g‘urur so‘zi “kibr” ma’nosida qo‘llangan?

A) Gapingizni qarang, bunchalik g‘ururga berilmang, g‘urur g‘urbatga solar.

B) Do‘ppi − o‘zbek xalqining milliy iftixori va milliy g‘ururi hisoblanadi.

C) G‘ofur aka yuragi g‘ururga to‘la chin inson va otashnafas shoir edi.

D) Uning yigitlik g‘ururi yordam so‘rab borishga yo‘l qo‘ymadi.

@onlaynonatili_uz kanali orqali milliy sertifikat imtihoniga tayyorlaning!

MULTIPLE CHOICE QUESTION

3 mins • 1 pt

7. Qaysi gapda nuqtalar o‘rnida so‘z yasovchi, lug‘aviy shakl yasovchi va sintaktik shakl yasovchi qo‘shimcha qo‘llanadi?

A) Vatan ravnaq. . . yo‘lida xizmat qil. . . barchamizning sharafli burchimiz. . . .

B) Ta’lim tiz. . . ining barcha bo‘g‘in. . . i o‘zaro hamjihatlik bilan ishla. . . i kerak.

C) Boy. . . ing bo‘lma. . . ham, do‘stlaring ko‘p bo‘lsin, ular kulfatda madad. . . bo‘lishadi.

D) Sohada sifat ko‘rsat. . . larining o‘sib bora. . . i ijobiy o‘zgarishlardan dalolat ber. . . .

Create a free account and access millions of resources

Create resources

Host any resource

Get auto-graded reports

Continue with Google

Continue with Email

Continue with Classlink

Continue with Clever

or continue with

Microsoft

Apple

Others

Already have an account?

Similar Resources on Wayground

0 questions

ONA TILI SINOV TESTI

Quiz

•

0 questions

Menejment 2024

Quiz

•

0 questions

IZHAR SYAFAWI

Quiz

•

0 questions

Ravish so'z turkumi

Quiz

•

0 questions

Test

Quiz

•

0 questions

Tarixiy savollar (Shayboniylar davri)

Quiz

•

0 questions

hukum mim mati

Quiz

•

0 questions

Hukum mim sakinah

Quiz

•

Popular Resources on Wayground

5 questions

This is not a...winter edition (Drawing game)

Quiz

•

1st - 5th Grade

25 questions

Multiplication Facts

Quiz

•

5th Grade

10 questions

Identify Iconic Christmas Movie Scenes

Interactive video

•

6th - 10th Grade

20 questions

Christmas Trivia

Quiz

•

6th - 8th Grade

18 questions

Kids Christmas Trivia

Quiz

•

KG - 5th Grade

11 questions

How well do you know your Christmas Characters?

Lesson

•

3rd Grade

14 questions

Christmas Trivia

Quiz

•

5th Grade

20 questions

How the Grinch Stole Christmas

Quiz

•

5th Grade

Discover more resources for Education

26 questions

Christmas Movie Trivia

Lesson

•

8th Grade - Professio...

20 questions

christmas songs

Quiz

•

KG - University

20 questions

Holiday Trivia

Quiz

•

9th Grade - University

15 questions

Holiday Movies

Quiz

•

University

14 questions

Christmas Trivia

Quiz

•

3rd Grade - University

20 questions

Christmas Trivia

Quiz

•

University

8 questions

5th, Unit 4, Lesson 8

Lesson

•

KG - Professional Dev...

20 questions

Disney Trivia

Quiz

•

University

MILLIY SERTIFIKAT TESTI

28 questions

1. Imloviy jihatdan to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang.

2. Imloviy jihatdan to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini aniqlang.

3. Qaysi gapda ochiq so‘zi o‘z ma’nosida qo‘llangan?

4. O‘zaro ma’nodoshlik hosil qila oladigan so‘zlarni aniqlang.

5. Qaysi gapda qo‘shimcha qo‘llash bilan bog‘liq uslubiy xatolik mavjud EMAS?

6. Qaysi gapda g‘urur so‘zi “kibr” ma’nosida qo‘llangan?

7. Qaysi gapda nuqtalar o‘rnida so‘z yasovchi, lug‘aviy shakl yasovchi va sintaktik shakl yasovchi qo‘shimcha qo‘llanadi?

9. Berilgan gapda ishtirok etgan ko‘makchi qanday mazmuniy munosabat ifodalagan? Buyuk bobolarimizning ma’naviy merosi xususida so‘z yuritganimizda Alisher Navoiyning “Xamsa” asarini alohida tilga olamiz.

10. Berilgan gap haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang. Xalqimizning asrlar davomida shakllangan qadimiy madaniyati va qadriyatlarini asrab qolishimiz uchun yosh avlodni milliy ruhda tarbiya qilishimiz lozim.

Create a free account and access millions of resources

Similar Resources on Wayground

Popular Resources on Wayground

Discover more resources for Education

9. Berilgan gapda ishtirok etgan ko‘makchi qanday mazmuniy munosabat ifodalagan?
Buyuk bobolarimizning ma’naviy merosi xususida so‘z yuritganimizda Alisher Navoiyning “Xamsa” asarini alohida tilga olamiz.

10. Berilgan gap haqidagi to‘g‘ri fikrni aniqlang.
Xalqimizning asrlar davomida shakllangan qadimiy madaniyati va qadriyatlarini asrab qolishimiz uchun yosh avlodni milliy ruhda tarbiya qilishimiz lozim.