ПЕД 3

 «Педагогикалық зерттеу» пәні бойынша «Заманауи педагогтың кәсіби дамуындағы педагогикалық зерттеудің рөлі мен маңызы» атты тақырыбында «Педагог жұмысындағы инновациялық білім беру үдерісі және инновациялық педагогикалық қызмет» т.б. сұрақтар қарастырылған. Соған байланысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

1. Инновациялық білім беру үдерісі:

A. Білім беру шеңбері аспектілерінің бірі

B. Өзін-өзі реттеу аспектілерінің бірі

C. Педагогикалық өзара әрекеттесу аспектілерінің бірі

D. Балаларға жаңаша көмек көрсету аспектілерінің бірі

E. «Мен» бейнесі аспектілерінің бірі

 

2. Инновациялық үдерістерді зерттеушілер (А.И.Пригожи, Н.И.Лапин. Б.В. Сазонов, В.С. Толстой, А.Г. Крутиков, А.С. Ахиезер, Н.П. Степанов және т.б.) инновациялық үдерістердің құрылымын зерттеудің неше тәсілін ажыратады:

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

E. 5

 

3. Өз еңбектерінде педагогтың инновациялық іс-әрекетінің моделін жасағандар:

A. Л.С. Подымова, А.Г. Крутиков

B. А.С. Ахиезер, Н.П. Степанов

C. А.И.Пригожи, Н.И.Лапин

D. В.А. Сластенин, Л.С. Подымова

E. Н.П. Степанов, В.А. Сластенин

• 1-С, 2-В, 3-D

• 1-D, 2-C, 3-E

• 1-E, 2-D, 3-A

• 1-A, 2-E, 3-B

• 1-B, 2-A, 3-C

       Зерттеушілік әдісті қолдану шекарасы туралы әр түрлі пікірлер болды. Мәселен, В.В. Гурьянов, зерттеушілік әдістің шынайы қолданыс табатынын мектептегі өлкетану жұмысымен байланыстырды.

      Ал, М.Н. Скаткин зерттеушілік әдісті жаратылыстану, химия, қоғамтану пәндеріне кең ауқымда қолдануға болатынын көрсетті. 50-шы жылдардың екінші жартысында оқушылардың ақыл-ойын дамыту бағыты дамыды. Осы кезеңде оқушылардың өзбетінше жұмысына жаңаша көзқарас дами бастады, ол кеңестік дидактикада 60-шы жылдардың ортасында көрінді. 40-50-шы жылдары оқу-тәрбие үдерісіндегі сабақтың орны анықталды: сабақ – мектептегі оқытудың негізгі ұйымдастыру формасы. Сабақ мұғалімнің жұмысын нақтылайды, оның басшылығымен жүйелі білім, білік, дағды беріледі, уақыт үнемді пайдаланылады, оқушылар аз уақыт мөлшерінде білім, білік, дағдыны игереді.

          Сабақта түрлі әдістер қолданылып дүниеге ғылыми көзқарасты қалыптастыру, теория мен практикалық әрекетті байланыстыру мүмкіндігін жүзеге асырады. Бұл қағида И.Т. Огородников пен П.Н. Шимбирев, И.Н. Казанцев, М.А. Данилов, Б.П. Есипов пен Д.О. Лордкипанидзе еңбектерінде дамытылды. Сабақтың құрылымына, сабақтың бөліктері мен оларға бөлінетін уақыттағы оны жүргізу тәртібіне назар аударылды.

 

1. Зерттеушілік әдістің шынайы қолданыс табатынын мектептегі өлкетану жұмысымен байланыстырған ғалым:

A. В.В. Гурьянов

B. В.Л.Занков

C. В.В. Давыдов

D. Д.Б.Эльконин

E. Г.К.Селевко

 

2. Сабақта түрлі әдістер қолданылып дүниеге ғылыми көзқарасты қалыптастыру, теория мен практикалық әрекетті байланыстыру мүмкіндігін жүзеге асыру қағидаларын өз еңбектерінде дамытқан ғалымдар:

A. Л.В. Занков, В. Ратке

B. Данилов, Б.П. Есипов

C. B. В.Давыдов, Э. Штайнер

D. Дж.Брунер, А. Кристенсен

E. З.И.Равкин, Л.А.Степашко

 

3. Зерттеушілік әдісті жаратылыстану, химия, қоғамтану пәндерінде кең ауқымда қолдануға болатынын көрсеткен ғалым:

A. Л.В. Занков

B. Данилов,

C. М.Н. Скаткин

D. Б.П. Есипов

E. З.И.Равкин

• 1-A, 2-В, 3-С

• 1-B, 2-C, 3-D

• 1-C, 2-D, 3-E

• 1-D, 2-E, 3-A

• 1-E, 2-A, 3-B

«Іс-әрекеттегі зерттеу» (Action Research) — рефлексия мен әрекетті біріктіретін кәсіби даму құралы.

Іс-әрекетті зерттеу үрдісі – «Бақылау – талдау - әрекет ету - бағалау-өзгерту» циклі. Сонымен қатар, сіз жақсартуға тырысқан аспектіге қанағаттанбайынша өзгеруіңізге мүмкіндік беретін үрдіс.

1980 жылдары зерттеушілер Карр мен Кеммис конститутивтік қызығушылыққа негізделген білім теориясын (Хабермас, 1986) әрекетті зерттеудің үш түрін жіктеу үшін пайдаланды. Сонымен, олар анықтады:

- нәтижелерді бақылауды арттыруға ұмтылумен негізделген әрекеттегі техникалық зерттеулер;

 -практиктердің дана және саналы әрекеттерді үйренуге деген қызығушылығына негізделген практикалық Action Research;

-жеке субъектілерді және адамдар тобын қисынсыз, дұрыс емес әрекеттерден ескертуге қызығушылықпен негізделген әрекеттегі сыни зерттеулер.

Action Research теориясы мен тәжірибесіне елеулі үлес қосқан бірқатар атақты зерттеушілер бар. Ұлыбритания ғалым педагогы мұғалімдермен олардың мектептегі зерттеулерге қатысуын арттыру үшін жұмыс істеу арқылы Action Research әдісін бастаған алғашқы зерттеуші болды. Эллиотт пен Руддик осы бағыттағы жұмысын жалғастырып, Action Research жобаларын жетілдіруге үлес қосты, бұл сынып тәжірибесінде елеулі өзгерістерге және мұғалімдердің ұтқырлығын арттыруға ықпал етті.

Осы тақырыпқа қатысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

1. Ұлыбританияда мұғалімдермен олардың мектептегі зерттеулерге қатысуын арттыру үшін жұмыс істеу арқылы Action Research әдісін бастаған алғашқы зерттеуші:

A. Лоренс Стенхаус

B. Эллиотт

C. Жан Руддик

D. Кеммис

E. Ферранс

 

2. Іс-әрекетті зерттеудің түрлерін анықтаған педагог:

A. Кеммис

B. Эллиотт

C. Жан Руддик

D. Лоренс Стенхаус

E. Ферранс

 

3. Action Research-тегі «өзін-өзі зерттеу және автоэтнография» теориясы кәсіби немесе саяси мақсатқа жетуден гөрі жеке құрамдас бөлікке баса назар аударады деген:

A. Эллиотт

B. Лоренс Стенхаус

C. Уайтхед

D. Кеммис

E. Ферранс

• 1-A, 2-B, 3-C

• 1-B, 2-C, 3-D

• 1-C, 2-D, 3-E

• 1-D, 2-E, 3-A

• 1-E, 2-A, 3-B

         «Мұғалімнің іс-әрекет объектісі» және «педагогикалық үдеріс» ұғымдары. Оқыту мен тәрбие үдерісін ажырамас бірлікте қарастыру идеясы XIX ғасырдың ортасында өмірге келді. Біртұтас педагогикалық үдерістің мәні туралы түсінік ғалымдардың XIX-XX ғасырларда арнайы зерттеулерінің нәтижесінде қалып-тасты.

      Ал, «педагогикалық үдеріс» ұғымын ғылымға алғаш рет 1904 жылы П.Ф. Каптерев ендірді. «Педагогикалық үдеріс – өзінің табиғатында өзіне-өзі әрекет жасай алатын қоғамдық жеке тұлғаның жан-жақты жетілуі». Ол педагогикалық үдеріс пен тәрбиені үйлесімдікте, яғни педагогикалық үдерісті тұлғаның жан-жақты жетілу үдерісі ретінде қарастырды. П.Ф. Каптерев педагогикалық үдерісті әртүрлі қырлар мен құралдардан тұратын біртұтас құбылыс ретінде түсіндіріп, оның оқыту, білім, тәрбие беру, үйрету, дамыту, бағыт беру, жандандыру, жазалау кезеңдері болатынын атап көрсетті.

        Педагогика ғылымында ХХ ғасырдың 20-жылдарында тәрбиенің заңдылықтары зерттеле бастады (Н.К. Гончаров, А.Г. Калашников). Біршама кейін педагогикалық үрдерістің құрамдас бөлігі оқыту үдерісі заңдылықтарын В.И. Загвязинский, Г.И. Щукина, Н.И. Болдырев және т.б. өз еңбектерінде нақты ашып көрсетті. ХХ ғасырдың соңғы жылдарында біртұтас педагогикалық үдеріс заңдылықтарын М.А. Данилов, Ю.К. Бабанский, Б.Т. Лихачев, В.А. Сластенин сияқты ғалымдар педагогика әдіснамасы жетістіктеріне сүйеніп, зерделеді.

        М.А. Данилов «Педагогикалық үдеріс – көптеген үдерістердің ішкі байланысқан жиынтығы, оның мәні тәрбие арқылы адамның әлеуметтік құнды тәжірбиесі қалыптасушы адамның сапасына айналатындығы» деген анықтама береді. Педагогикалық үдерістің негізгі сипаттамасы оның біртұтастығында. Педагогикалық үдерістің барлық құрауыштары бір мақсатқа бірігеді: білім берушілік, дамытушылық, тәрбиелік. Педагогикалық үдерістің тұтастығы жеке тұлғаны тәрбиелеу, оқыту, дамыту мақсаттарының бірлігімен және нақты оқу-тәрбие үдерісінің барысымен сипатталады.

       «Педагогикалық үдеріс» ұғымының даму динамикасын қарастыралық.Ю.К.Бабанский, В.А.Сластенин, Н.А.Сорокиннің «Педагогика» 157 оқулығында педагогикалық үдеріс қандай да біртұтас қасиетте-рімен сипатталады: тәрбие, білім беру, оқыту, дамыту үдерістерін өзара органикалық бірлікте қарастырады, оның құрамына кіретін барлық үдерістерді өзара бірлікте қарайды: оқыту мен тәрбие әдістерінің бірін-бірі толықтыруына мүмкіндік береді, түпкі нәтижесі – тұлғаның бәсекеге қабілетті, инновациялық ойлауының дамуына бағытталған тұжырымдаманы мектептегі педагогикалық үдерісте жүзеге асыру; педагогикалық және оқушылар ұжымын тұтас жалпы мектептік ұжымға біріктіреді, тұтас мектеп ұжымы оқушының нәтижеге бағытталып дамуында субъект рөлін атқарады, педагогикалық үдеріске оның тұтастығын қамтамасыз ететін заңдылықтары мен ұстанымдары тән», - делінді.

         Осы берілген материалдарға қатысты келесі сұрақтарға жауап беру қажет.

 

1. «Педагогикалық үдеріс» ұғымын ғылымға алғаш рет 1904 жылы енгізді:

A. Н.К. Гончаров

B. А.Г. Калашников

C. М.А. Данилов

D. П.Ф. Каптеров

E. Г.И. Щукина

 

2.  «Педагогикалық үдеріс – өзінің табиғатында өзіне-өзі әрекет жасай алатын қоғамдық жеке тұлғаның жан-жақты жетілуі» деп тұжырымдаған:

А. Н.И. Болдырев

B. М.А. Данилов 

C. П.Ф. Каптеров

D. Н.К. Гончаров

E. Ю.К. Бабанский

 

3. «Педагогикалық үдеріс – көптеген үдерістердің ішкі байланысқан жиынтығы, оның мәні тәрбие арқылы адамның әлеуметтік құнды тәжірбиесі қалыптасушы адамның сапасына айналатындығы» деген анықтама берді:

A. П.Ф.Каптеров

B. В.А. Сластенин

C. Ю.К. Бабанский

D. Г.И. Щукина

E. М.А. Данилов

 

4.  Педагогикалық үдеріс заңдылықтарын педагогика әдіснамасы жетістіктеріне сүйеніп, зерделеді.

A. Б.Т. Лихачев, В.А. Сластенин

B. Н.К. Гончаров, А.Г. Калашников

C. В.И. Загвязинский, Г.И. Щукина

D. Н.И. Болдырев, Н.А. Сорокин

E. М.А. Данилов, П.Ф. Каптерев

 

5. «Педагогикалық үдеріс» ұғымының даму динамикасын қарастырған «Педагогика» оқулығының авторлары:

A. Н.К. Гончаров, П.Ф. Каптерев, Г.И. Щукина

B. Ю.К.Бабанский, В.А.Сластенин, Н.А.Сорокин  

C. Б.Т. Лихачев, М.А. Данилов

D. П.Я. Гальперин, И.П. Подласый, Н.В. Кузьмина

E. В.И. Загвязинский, Н.И. Болдырев, П.Ф. Каптерев

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-A, 5-B

• 1-B, 2-D, 3-A, 4-B, 5-D

• 1-E, 2-A, 3-C, 4-D, 5-C

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-C, 5-E

• 1-C, 2-E, 3-B, 4-E, 5-A

Lesson Study тәжірибелі мұғалімдермен қатар, еңбек жолын жаңа бастаған мамандарға да кәсіби жетілуге көмектеседі. Себебі бірлесіп жоспарлау, бірлесіп қадағалау, бірлесіп талдау арқылы біз оқыту туралы бірлескен пікір қалыптастырамыз. Lesson Study-дің рефлексивті, қайталамалы және бірлескен тәжірибесі күрделі оқу ақпаратын іріктей алатын тәжірибелі ұстазға екінші дәрежелі ақпаратты елеп тастап, тек қажеттісін ғана іріктеп алуға көмектесетіндігін көрсетіп отыр. Бұл оқу ақпаратының қадағаланатын оқуға тікелей қатысты бөлігін ғана басқаруды қамтамасыз етеді, басқа жағдайда ақпараттың дәл осы бөліктері қажетсіз болар еді. Lesson Study тәсілі мұғалімдерге олардың өмір бойғы тәжірибесі тек жоғарыда аталған сүзгіні іске қосқанда ғана жетістіктікке жету мүмкін болады дейтіндігіне қарамастан, оларға осы сүзгіні өшіріп тастауға үйренуге көмектеседі.

Зерттеушілер мұғалімдердің ақпараттың осы ағынын және оның жылдамдығын қалай игеретінін бақылаған. Рэгг және басқалар (1996) анықтағандай, мұғалімдер бірінші үш жылда барлық қиындықтан өтіп, жақсы педагог болып қалыптасады, себебі өздері үшін проблема болып табылатын оқу жағдайын басқарудың жаңа тәсілін тапқанда олар бұл тәсілді осыған ұқсас жағдайларда үнемі қолдануға болатын белгілі бір оңтайлы нысанға айналдырып алады да, реті келген кезде қолданып отырады.

Lesson Study әдісінің мазмұны бойынша құнды мәліметтер беріп, олардың тәжірибесінің жақсаруына көп септігін тигізеді.

Осы тақырыпқа қатысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

1. Lesson Study-дің тәжірибесіне жатады:

A. Инвариантты

B. Ақпаратты

C. Құндылықты

D. Рефлексивті

E. Бағдарлы

 

2. Мұғалімдер бірінші үш жылда барлық қиындықтан өтіп, жақсы педагог болып қалыптасатыны туралы айтқан ғалым:

A. Рэгг

B. Штайнер

C. Брунер

D. Кристенсен

E. Ратке

 

3. Lesson Study әдісінің мазмұны бойынша берілетін мәлімет:

A. Нәтижелі

B. Құнды

C Арнайы

D. Тиімді

E. Бағдарлы

• 1-D, 2-А, 3-В

• 1-B, 2-C, 3-D

• 1-A, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-D, 3-A

Оқу процесінде, оның ішінде практикалық сабақтарда интерактивті құралдарды қолдану мұғалімнің жеке тәрбиесіне, шығармашылық ізденісіне байланысты. Интерактивті құралдар оқыту формасын ұйымдастыруды түрлендіруге, дәстүрлі оқыту әдістеріне жаңа элементтер енгізуге мүмкіншіліктер жасайды. Бұл оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырады.    Интерактивті құралдарды орынды қолдану оқыту сапасын жетілдіруге көмектеседі.

Оқытудың интерактивті әдістерінің артықшылығы:

-       - тұлғаның қызығушылығын туғызады;

-       - әрқайсысының оқу процесіне қатысу белсенділігін кеңейтеді;

-       - әрбір тұлғаның сезіміне назар аударады;

-       - оқу материалдарын тиімді меңгеруге бейімдейді;

-       - тұлғаға көпжоспарлы әрекет етуге әсер етеді;

-       - тұлғаның пікірлері мен қарым-қатынастарын қалыптастырады;

-       - мінез-құлықтың өзгеруіне көмектеседі.

Интерактивті әдіс әр адамды білім алудың барлық кезеңдерінде белсенді жағдайға қояды, білім алу үрдісін мәнді етеді. Қорыта айтқанда, әр технологияны қолдану арқылы белгілі бір жетістіктерге жете аламыз. Болашақ ұрпақтың жеке тұлға болып қалыптасуында білім беру жүйесін ізгілендіру, инновациялық үрдісте тиімді қолдану қазіргі заман талабы.

Интерактивті оқу әдісі диалог пен белсенді коммуникация барысындағы оқушы мен ұстаз арасындағы педагогикалық ерекше қарым-қатынас болып табылады. Мұндай тәсілдің басты шарты тек ұстаз һәм шәкірт арасындағы тиімді тәжірибе ғана болмай, сынып мүшелері арасындағы белсенді коммуникациялық құбылыстардың жандануы болмақ.

Осы оқыған материалға қатысты келесі сұрақтарға жауап беру сұралады.

 

1. Интерактивті әдіс:

A. Имитация, біліми-рөлдік ойындар

B.Шығармашылық сипаттағы ойын элементтері

C. Топтық жұмыс

D. Сабақ-саяхат

E. Жетекші мамандармен кездесу

 

2. Интерактивті оқу әдісінің негізігі мазмұны:

A. Мессенджерлік ақпарат алмасу

B. Миға шабуыл

C. Жедел ақпарат

D. Кең тұрғыда байланыс орнату

E. Практикалық тапсырма

 

3. Интерактивті әдістің ориентациясы:

A. «Brain-Bala Robots» оқушылар киберқоғамы

B. Ата-аналармен жұмыс

C. Цифрлық кеңістік  

D. Виртуальді сабақ

E. Электронды кітаптар ресурсы                                                    

• 1-A, 2-D, 3-C

• 1-B, 2-C, 3-A

• 1-E, 2-A, 3-B

• 1-C, 2-B, 3-D

• 1-D, 2-E, 3-E

        Түрік әлемінің ойшылы Қожа Ахмет Иасауи (1094–1167) болды. Оның «Дүнияуи Хикмет» атты дастанында дүниені танып білу – өзіңді-өзіңнің тану, бағалау, жетілдіру дегенді білдіреді. Ақиқатқа жету, шынайы өмір. Адам өзін-өзі тану бұл өзіндік жетілу. Осы тарихат жолында адам өзін ұстамдылыққа, жетілдіруге шақырады. Сол шынайы қасиеттері арқылы сүйіспеншілік пен махаббат идеясын ұсынады. «Өзін білгені – хақты (жаратушыны) білгені, құдайдан қорқып ынсапқа келгені».

Ы.Алтынсариннің қазақ мектебінің негізін салуда орны ерекше. Мектептерге оқу құралдарын жазумен қатар, тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыру мақсатында «Мұсылмандық тұтқасы» («Шараитул-ислам») кітабын жазды. Бұл кітаптың жазылуының негізгі себебі, ислам дінінің аяттарындағы адамгершілік, иманжүзділік, қайырымдылық қағидаларын өзінің педагогикалық көзқарастарын негіздей отырып түсіндіруді көздеген еді.

Шәкәрім Құдайбердіұлының «Үш анық» атты философиялық еңбегінде негізгі қағида адам алдындағы ар пәлсапасы. Тұлғаның бойындағы ынсап, әділет, мейірім ұждан деген адамның бойындағы негізгі құндылықтың қалыптасатынын зерделейді. «Адам ақиқатты бас көзімен көрмейді, ақыл көзімен көреді... Өлімнен соң біртүрлі тіршілік бар. Екі өмірге де керекті іс-ұждан», - деп атап көрсетеді.

М.Жұмабаев ұлттың бақытты болуы үшін неге көңіл аудару керек екенін нақты көрсете білген ғалым. Ғалымның айтуынша «Ұлт бақыты – тәрбиеден мақсұт адамды һәм сол адамның, ұлтын, асса барлық адамзат дүниесін бақытты қылу. Ұлт мүшесі – әрбір адам бақытты болса, ұлт бақытты, адамзат дүниесінің мүшесі – әрбір ұлт бақытты болса,адамзат дүниесі бақытты», -қоғам мүшелерінің бақытты болуы ұлт бақытының негізі екеніне тоқталады.

        Абай журналының 1918 жылғы 1,2 сандарында Аймауытовтың «Тәрбие»  атты көлемді мақаласында тәлім-тәрбиелік ой-пікірлер ғылыми тұрғыдан терең баяндалған. Ж.Аймауытов «адам мінезінің, ақыл-қайратының әртүрлі болуы тәрбиенің түрлі-түрлі болуынан… Адам баласының ұрлық істеуі, өтірік айтуы, кісі тонауы, өлтіруі сықылды бұзақылықтарды жасауы, тәрбиенің жетіспегендігінен» дейді. Ол тәрбиенің екі түрлі болатынын: дене тәрбиесі және жан (рух) тәрбиесі болып бөлінетіндігін атап көрсетеді. Аймауытов балаға әсер ететін нәрсе медресе (мектеп) және тәрбиеші (мұғалім) деп санайды.

Осы тақырыпқа қатысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

1. «Дүнияуи Хикмет» атты дастанында дүниені танып білу – өзіңді-өзің тану, бағалау, жетілдіру деп тұжырымдаған:

A. Махмұт Қашқари

B. Қожа Ахмет Иасауи

C. Әл-Фараби

D. Қадырғали Жалаири

E. Қазтуған

 

2. Қазақ мектебінің негізін салған, мектептерге оқу құралдарын жазумен қатар, тұлғаның рухани құндылықтарын қалыптастыру мақсатында «Мұсылмандық тұтқасы» кітабын жазған:

А. Ы. Алтынсарин

B. А. Байтұрсынұлы

C. М. Жұмабаев

D. Ж. Аймауытов

E. С. Торайғыров

 

3. «Адам ақиқатты бас көзімен көрмейді, ақыл көзімен көреді... Өлімнен соң біртүрлі тіршілік бар. Екі өмірге де керектісі ар-ұждан» деп көрсетілген еңбек:

A. Ж. Аймауытов «Тәрбие»

B. Ы. Алтынсарин «Мұсылмандық тұтқасы»

C. М. Шоқай «Ұлттық зиялы»

D. Қожа Ахмет Иасауи «Дүнияуи Хикмет»

E. Ш. Құдайбердіұлы «Үш анық»

 

4. «Адам мінезінің, ақыл-қайратының әртүрлі болуы тәрбиенің түрлі-түрлі болуынан...» деп көрсеткен:

А. Ж. Аймауытов

В. А.Байтұрсынов

С. М. Жұмабаев

D. С. Қожахметов

E. Х. Досмухамедов

 

5. Ж. Аймауытов тәрбиенің 2 түрі болатынын атап көрсетті. Олар:

A. Ұлттық тәрбие және отбасы тәрбиесі

B. Зияткерлік тәрбие және ақпараттық мәдениет тәрбиесі.

C. Көпмәдениетті тәрбие және көркем-эстетикалық тәрбие    

D. Дене тәрбиесі және рух тәрбиесі

E. Қазақстандық патриотизм және азаматтық тәрбие, құқықтық тәрбие.

• 1-B, 2-A, 3-E, 4-C, 5-D

• 1-D, 2-C, 3-B, 4-E, 5-A

• 1-A, 2-B, 3-D, 4-D, 5-C

• 1-E, 2-D, 3-A, 4-B, 5-B

• 1-C, 2-E, 3-C, 4-A, 5-E

«Дидактика» термині грек тілінен шыққан, яғни «didaktikos»-үйренуші, ал «didasko»-зерттеуші, «үйретемін», «оқытамын» деген мағынаны білдірген. «Дидактика» түсінігі мазмұнын толық түсіну үшін,  бұл ғылыми пәннің дамуына  қысқаша тарихи шолу берген жөн. Тарихта  ұзақ уақыттар бойы «педагогика» терминімен қатар «дидактика» термині бір мағынада қолданылып келген. Ең алғаш рет оны ғылымға неміс педагогі Вольфганг Ратке (1571-1635 жж.) енгізген          Дидактиканың қызметтері:оқыту үдерісін және оның орындалу шарттарын сипаттау және түсіндіру; оқыту үдерісін жоғары деңгейде ұйымдастыру, жаңа оқыту жүйелерін,  жаңа  оқыту технологияларын құрастыру т.б.. Олай болса дидактиканың мазмұны мен қағидаларын қарастырып, жауап  беріңіз.

 

1. Дидактика деген –

А. Біртұтас теорияның құрамдас бөліктері

B. Өнеркәсіптің бүкіл тарихы

C. Пайдалы білім, білік, дағдыны берудің тиімді жолдары

D. Бұл оқыту және білім беру теориясы туралы педагогиканың бөлімі

E. Жаңа ұрпақ тәрбиесі

F. Бұл оқыту және білім беру теориясы туралы педагогиканың категориясы

G. Физиканы оқыту әдістемесі

H. Оқыту теориясы туралы педагогиканың бөлімі

 

2. Дидактика терминін «оқыту өнері» деп түсіндірген автор

А. Я.К.Коменский

B. Әл-Фараби

C. Вольфганг Ратке

D. Иоганн Гербарт

E.  Л. В. Занков

 

3 ... – білімді «гуманизациялау», оны жеке тұлғаның рухани дамуының құралына айналдыру.

А. Білім беруді ізгілендірудің мәні

В. Білім беруді демократияландыру

С. Интеграция

D. Интенсификация

E. Дәстүрлі дидактикалық жүйе

• 1- DFH, 2-C, 3-A.

• 1- ADG, 2-B, 3-C.

• 1- BCH, 2-A, 3-D.

• 1- CFD, 2-E, 3-B.

• 1- BCA, 2-D, 3-E.

        Жаңартылған оқу бағдарламаларының мазмұндық ерекшеліктері: пән мазмұнын жобалау кезіндегі «шиыршық» принципі, яғни білім мен біліктерді тігінен, сондай-ақ көлденеңінен біртіндеп кеңейту (дағдыларды тақырыптар және сыныптар бойынша күрделендіру); пәндік операциялардың ең маңызды түрлері бойынша жіктелетін және таным заңдылығына негізделген оқу мақсаттарының Блум таксономиясы бойынша иерарахиясы; білім беру деңгейлері бойынша және бүкіл оқыту курсы бойында педагогикалық мақсаттарды тұжырымдау, бұл пәнішілік байланыстарды барынша ескеруге мүмкіндік береді; білім саласы ішіндегі пәндердің арасындағы байланыстарды, сондай-ақ пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру үшін ортақ тақырыптардың болуы; бөлімдер мен ұсынылған тақырыптар мазмұнының уақыт талабына сәйкес болуы, әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруға баса назар аудару; оқу үдерісінің ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлар түрінде технологияландырылуы болып табылады.

        Жаңа оқу бағдарламаларының тағы бір ерекшелігі – олардың пәндік білім мен дағдыларды ғана емес, сондай-ақ, кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағытталуы. Оқу мақсаттарының жүйесі мынадай кең ауқымды дағдыларды дамытудың негізі болып табылады: функционалдық және шығармашылық түрінде білімдерін қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынастың әртүрлерін қолдану, жеке және топта жұмыс істей алу, мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау.

Осы тақырыпқа қатысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

 

1. Жаңартылған оқу бағдарламасының 1-ші мазмұндық ерекшелігі:

А. «Шиыршық» принципі негізінде пән мазмұнын жоспарлау.

В. Шаруақорлық қарым-қатынасты орнату.

С. Өндірістік қатынастардың сипаттамасы.

D. Шаруашылық іс-әрекетке дайындау.

Е. Өндірістік оқытудағы дербестік.

 

2. Жаңартылған оқу бағдарламасының 2-ші ерекшелігі:

А. Шаруашылық іс-әрекетке дайындау

В. Оқу мақсаттары Блум таксономиясы бойынша.

С.  Өндірістік оқытудағы дербестік.

D. Шаруақорлық қарым-қатынастарды орнату.

Е. Өндірістік қатынастарын көздеуде.

 

3. Жаңартылған оқу бағдарламасының 3-ші ерекшелігі:

А. Өөндірістік қатынастарын көздеуде.

В. Шаруақорлық қарым-қатынастарды орнату.

С. Шаруашылық іс-әрекетке дайындау.

D. Өндірістік оқытудағы дербестік.

Е. Тақырыптар уақыт талабына сәйкес болуы.

 

4. Оқу үрдісін ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлау – бұл ерекшеліктер:

А. Цифрлық оқу бағдарламалары

В. Ара қашықтық оқу бағдарламасы

С. Дәстүрлі оқу бағдарламасы

D. Жаңартылған оқу бағдарламасы

Е. Сырттай оқыту бағдарламасы

 

5. Жаңартылған оқу бағдарламасының 4-ші ерекшелігі:

А. Өөндірістік оқытудағы дербестік.

В. Өаруақорлық қарым-қатынастарды орнату.

С. Пәнаралық ортақ тақырыптар.

D. Өндірістік қатынастарды көздеуде.

Е. Шаруашылық іс-әрекетке дайындау.

• 1-E, 2-A, 3-B, 4-B, 5-D

• 1-A, 2-B, 3-E, 4-D, 5-C

• 1-C, 2-C, 3-D, 4-C, 5-A

• 1-B, 2-D, 3-A, 4-E, 5-B

• 1-D, 2-E, 3-C, 4-A, 5-E

       Жаңа бағалау жүйесі білім алушыда өз әрекетін бақылау мен бағалау, туындаған қиындықтардың себептерін анықтау мен қалпына келтіру қабілетін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

        Критериалды бағалау жүйесі қалыптастырушы бағалау мен ішкі жиынтық бағалаудан тұрады.

        Критериалды бағалау білім алушылардың дағдыларының даму дәрежесін бағалауға мүмкіндік береді.

        Әрбір сабақ оқыту мақсаттары мен оларға жету критерийлерін айту/көрсетуден басталуы керек. Білім алушы қойылған оқу мақсатын түсіну, ұғыну және оған қалай қол жеткізу болатынын білуі тиіс.

        Критериалды бағалау білім алушылардың оқуға деген қызығушылығын дамыту, оқытудың ізгілікті, достық ортасын құру, оқу процесінде білім алушыларды қолдау, білім алушылардың оқуға деген ынтасын одан әрі нығайту, зерттеу, шығармашылық іс-әрекеттерге қатысу үшін пайдаланылады.

         Қалыптастырушы бағалау барысында мұғалім бағалаудың жекелеген тәсілін қолдануы тиіс. Егер мұғалім кейбір білім алушыларға қандайда бір дағдыны дамыту үшін көп уақыт қажеттілігін байқаса, онда оқудың бұл мақсатын бағалау туралы шешім қабылдауы және білім алушылардың жетістіктерін бағалау критерийлерін әзірлеу барысында түзетулер енгізуі тиіс.

        Жиынтық бағалау оқу бағдарламасындағы бөлім/ортақ тақырыптарды оқуды аяқтағаннан кейін және тоқсан соңында білім алушылардың ілгерілеуі туралы ақпаратты балл және баға қоя отырып, мұғалімдерге, білім алушыларға және ата-аналарға жеткізу мақсатында өткізіледі. Жиынтық бағалау бойынша жұмыстарды орындау барлық білім алушылар үшін міндетті.

        Тоқсандық жиынтық бағалау бойынша білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалаудың анықтығы мен дәлдігін қамтамасыз ету үшін мұғалімдер модерация үдерісін өткізеді. Жиынтық бағалауды өткізу мен модерацияны өткізудің арасындағы уақыт 3 жұмыс күнінен артық болмауы тиіс.

        Модерация нәтиже мен білім беру үдерісінің сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Модерация бойынша өткізілетін отырыста мұғалімдер балл қою кестесіне сәйкес жиынтық жұмыстарды талқылайды, қажет болған жағдайда балл қою кестесіне ұжымдық түрде өзгерістер және немесе толықтырулар енгізеді. Модерация аяқталған соң хаттама толтырылады.

        Модерация қорытындысы бойынша баллдарын өзгертуге жататын білім алушылардың жиынтық жұмыстары қайта тексеріледі. Модерация қорытындысы бойынша жиынтық жұмысқа қойылған балл жоғары баллға, сондай-ақ, төмен баллға да өзгертілуі мүмкін. Тоқсандық және жылдық бағаларды қайта қарауға рұқсат етілмейді.

Осы тақырыпқа қатысты келесі сұрақтарға жауап беруіңіз сұралады.

 

1. Қалыптастырушы бағалау мен ішкі жиынтық бағалаудан тұрады:

A. Критериалды бағалау жүйесі.

B. Дәстүрлі бағалау жүйесі.

С. Үлгі бойынша тексеру.

D. Тәжірибе бойынша тексеру.

E. Кредиттік бағалау жүйесі.

 

2. Оқу бағдарламасындағы білімді аяқтағаннан кейін және тоқсан соңындағы бағалау:

A. Қалыптастырушы бағалау.

B. Жиынтық бағалау.

С. Критериалды бағалау.

D. Дәстүрлі бағалау.

E. Кредиттік бағалау.

 

3. Тоқсандық жиынтық бағалаудың анықтығы мен дәлдігін, дұрыстығын айқындайтын үдеріс:

А. Aттестация

В. Tаксономия

С. Диагностика

D. Корректировка

Е. Модерация

 

4. Мұғалім бағалаудың жекелеген тәсілін қолдануы тиіс мына бағалау барысында:

А. Критериалды бағалау.

В. Жиынтық бағалау

С. Қалыптастырушы бағалау.

D. Дәстүрлі бағалау.

Е. Кредиттік бағалау.

 

5. Жаңа бағалау жүйесінде нақты анықталады оқушылардың:

А. Өмірлік ұстанымдары.

В. Тәрбиелік мүмкіндіктері.

С. Дүние танымдылық деңгейлері.

D.  Oқу жетістіктері.

Е. Қарама-қайшылықтары.    

• 1-A, 2-B, 3-E, 4-C, 5-D

• 1-C, 2-D, 3-B, 4-E, 5-A

• 1-D, 2-C, 3-A, 4-D, 5-E

• 1-E, 2-A, 3-D, 4-B, 5-C

• 1-B, 2-E, 3-C, 4-A, 5-B