Basa Rinengga 2

Purwakanthi guru swara yaiku purwakanthi kang runtut ing swarane.

Tuladha kang trep, yaiku ....

• sabar sareh, mesti pikoleh

• maju tatu, mundur ajur

• babat, bibit, bebet, bobot

• urip iki ora angel, angele sok ginawe dhewe

Purwakanthi guru sastra yaiku purwakanthi kang runtut sastrane/konsonane

Tuladha kang trep, yaiku ...

• bebek mungsuh mliwis

• lungguh dhingklik, dhingklike wong cilik-cilik

• sapa wonge teteg bakal tutug

• seta warnaning kalpika

Purwakanthi guru basa/lumaksita yaiku purwakanthi sing

tembung sakdurunge diambali/dibaleni maneh ing ukara candhake.

Tuladha kang trep, yaiku ...

• bisa nggambang, ora bisa nyuling

• kepengin tuku buku, bukune wis entek

• tiwas sayah, ora paedah

• talingan lir sinebit

Tiwas sayah, ora paedah.

Kalebu ing jinis basa rinengga ...

• pepindhan

• purwakanthi guru sastra

• purwakanthi guru swara

• purwakanthi guru basa/lumaksita

Ngluku sawah, sawahe Pak Kardi.

Kalebu jinis basa rinengga ...

• purwakanthi guru sastra

• purwakanthi guru basa/lumaksita

• pepindhan

• tembung saroja

Ruruh, rereh, ririh ing wewarah.

Kalebu jinis basa rinengga ...

• tembung entar

• purwakanthi guru basa/lumaksita

• purwakanthi guru sastra

• purwakanthi guru swara

Pepindhan yaiku tetembungan kang ora ngemu surasa sejatine (pengandaian).

Ana titikan pepindhan yaiku nganggo tembung panggandheng "seperti"

Kang ora kalebu pepindhan, yaiku...

• Kenese kaya Dewi Srikandi

• Talingan lir sinebit

• Lakune sang sinatriya nusup-nusup pindha ayam alas

• Rukune bisa gawe nyumurupi ati

Dalane pindha mbathok mengkurep.

Tetembungan kang saemper kaya tetembungan ing dhuwur, yaiku ...

• Rukune kadya mimi lan mintuna

• Busuk ketekuk, pinter keblinger

• Emprit abuntut bedhug

• Jaladri jroning bantala

Tetembungan saemper cangkriman

nanging bedhekan/wangsulane wis sinandhi ing wandaning tembung,

yaiku diarani ....

• cangkriman

• panyandra

• pepindhan

• wangsalan

Jangan gori, nganti judheg anggonku muruki!

Tegesana wangsalan ing dhuwur ...

• mumet

• bingung

• gudheg

• nangis