đúng sai sử cuối kì 2

Câu 1. Đọc đoạn tư liệu sau đây

“Các kiến trúc cung đình tập trung ở kinh thành Thăng Long, nhất là trong Cấm Thành. Từ thời nhà Lý, nhiều cung điện, trung tâm là điện Càn Nguyên, đã được xây dựng. Tại Di tích Hoàng thành Thăng Long (phát lộ năm 2003 - 2004), đã tìm thấy di tích cung điện, các móng trụ, giếng nước, hệ thống cống thoát nước, cùng rất nhiều vật liệu xây dựng như: các loại gạch, ngói, đá kê chân cột và những đồ đất nung trang trí rất đẹp,…”

• Đoạn tư liệu phản ánh thành tựu về kĩ thuật xây dựng của cư dân Đại Việt dưới thời nhà Lý.

• Kinh thành Thăng Long là một công trình kiến trúc tiêu biểu của văn minh Đại Việt thuộc dòng kiến trúc cung đình

• Sự phát triển của kinh thành Thăng Long có thể được phục dựng lại thông qua các di tích tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long.

• Trung tâm của kinh thành Thăng Long là điện Càn Nguyên, bắt đầu được xây dựng từ thời kì nhà Lý.

Câu 2. Đọc đoạn tư liệu sau đây

“Huống chi thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương, ở vào nơi trung tâm trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời.

• Đoạn tư liệu phản ánh Thăng Long là nơi hội tụ đầy đủ các điều kiện làm kinh đô của một quốc gia thống nhất và thịnh vượng.

• Đoạn tư liệu đề cập tới kinh đô đầu tiên của nhà nước phong kiến Việt Nam độc lập

• Việc dời đô của Lý Thái Tổ thể hiện một tầm nhìn chiến lược đối với vận mệnh và sự phát triển lâu dài của dân tộc.

• Việc dời chuyển kinh đô ra Đại La là chủ ý riêng của Lý Công Uẩn, do ông tự mình quyết định

Câu 3. Đọc đoạn tư liệu sau đây   

“Các vua Lý kế nghiệp cũng không ngừng cho xây dựng chùa chiền, đúc chuông, tô tượng, cho người sang nhà Tống xin kinh Phật, biến các chùa cầu Phật thành nơi cầu đảo, làm lễ tạ ơn khi chiến thắng quân xâm lược, lễ đại xá…Quý tộc, quan lại, nhân dân theo đó, xây dựng chùa chiền ở khắp nơi”.

   (Trương Hữu Quýnh chủ biên, Đại Cương Lịch sử Việt Nam tập 1, NXB Giáo dục 1998, tr.261)

b

• a) Thời Lý, Phật giáo được du nhập vào nước ta và đã dần trở thành quốc giáo

• b) Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XIII, dưới thời Lý - Trần, Phật giáo được phổ cập trong nhân dân và đạt tới mức cực thịnh.

• c) Phật giáo được truyền bá vào Đại Việt chủ yếu từ các nhà sư Ấn Độ đi truyền giáo.

• d) Sau khi ở ngôi một thời gian các vua Lý thường nhường ngôi và xưng là thái thượng hoàng; thái thượng hoàng Lý Nhân Tông đã khai sinh ra thiền phái Trúc Lâm.

Câu 4. Đọc đoạn tư liệu sau đây

“Nhâm Ngọ, năm thứ tư [1042]… Ban “Hình thư”. Trước kia, việc kiện tụng trong nước phiền nhiễu, quan lại giữ luật pháp câu nệ luật văn, cốt làm cho khắc nghiệt, thậm chí có người bị oan uổng quá đáng. Vua lấy làm thương xót, sai Trung tư san định luật lệnh, châm chước cho thích dụng với thời thế, chia ra môn loại, biên thành điều khoản, làm thành sách “Hình thư” của một triều đại, để cho người xem dễ hiểu. Sách làm xong, xuống chiếu ban hành, dân lấy làm tiện”.

          (Ngô Sĩ Liên và các sử thần triều Hậu Lê, Đại Việt sử kí toàn thư, Tập 1, NXB Khoa học xã hội, HN, 1998, tr.263)

• Bộ luật Hình thư ra đời nhằm giải quyết những bất cập, hạn chế trong việc xét xử, kiện tụng trước đó.

• Bộ luật Hình thư được ban hành vào thế kỉ XI dưới vương triều nhà

• Hình thư là bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta và còn được lưu giữ nguyên vẹn cho đến ngày nay.

• ) Bộ luật Hình thư được ban hành giúp cho việc xử án trong nước được rõ ràng và thuận lợi hơn.

Câu 5. Đọc đoạn tư liệu sau đây

            “Với 54 dân tộc ở Việt Nam, có 4 dân tộc là Kinh (Việt), Hoa, Chăm và Khơ-me có truyền thống sống ở vùng đồng bằng. Trong số này, các dân tộc Kinh (Việt), Chăm, Khơ-me vốn là cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, còn người Hoa thường sống bằng nghề tiểu thủ công và kinh doanh buôn bán ở khu vực đô thị. 50 dân tộc còn lại chủ yếu sinh sống ở các vùng miền núi và trung du,…Một trong những đặc điểm cư trú nổi bật của các dân tộc ở Việt Nam là sự xen cư. Việc xen cư đã diễn ra từ lâu đời và đặc biệt phát triển trong những thập kỉ gần đây, dưới tác động của các yếu tố di cư, giao lưu tiếp xúc văn hóa, ngôn ngữ, hôn nhân hỗn hợp dân tộc, kinh tế thị trường.”

(Vương Xuân Tình (Chủ biên), Quan hệ tộc người với cộng đồng quốc gia-dân tộc ở Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2019, tr.117-118)

• Việt Nam có 54 dân tộc anh em, trong đó có 4 dân tộc Kinh, Hoa, Chăm và Khmer thuộc nhóm dân tộc đa số.

• Địa bàn cư trú của 4 dân tộc Kinh, Hoa, Chăm và Khmer có sự khác biệt so với địa bàn cư trú của các dân tộc còn lại trên lãnh thổ Việt Nam.

• Trong những thập kỉ gần đây, do tác động của nhiều yếu tố, việc cư trú đan xen giữa các dân tộc đã bắt đầu xuất hiện và phát triển.

• ) Bản chất của việc cư trú đan xen hiện nay là sự chuyển đổi địa bàn sinh sống giữa các dân tộc sinh sống ở đồng bằng với các dân tộc sinh sống ở khu vực trung du, miền núi

Câu 6. Đọc đoạn tư liệu sau đây

Cho bảng dữ kiện về đời sống tinh thần của các dân tộc trên đất nước Việt Nam

Lĩnh vực

Thành tựu

Tín ngưỡng

Thờ cúng tổ tiên, vị thần tự nhiên, thờ các vị thần liên quan đến sản xuất nông nghiệp….

Tôn giáo

Sự hiện diện của các tôn giáo lớn trên thế giới: Phật giáo, Hin-đu giáo du nhập vào nước ta từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên…Thế kỉ XVI, Công giáo truyền bá và dần phổ biến trong cộng đồng các dân tộc Việt…

Phong tục, tập quán, lễ hội

Thể hiện trong các lĩnh vực đời sống hằng ngày, trong các dịp lễ hội…Người Kinh có tục ăn trầu, nhuộm răng…một số tộc người ở Tây Nguyên tổ chức gia đình theo hình thức mẫu hệ…tết Nguyên Đán là tết lớn nhất trong năm của người Kinh…

Nghệ thuật

Các loại hình nghệ thuật biểu diễn của dân tộc Kinh đa dạng…Mỗi dân tộc thiểu số lại có những làn điệu, điệu múa và nhạc cụ riêng….

• Điểm tương đồng trong đời sống tinh thần của người Kinh và các dân tộc thiểu số ở Việt Nam là tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

• Phật giáo được du nhập vào nước ta trong buổi đầu của thời kì phong kiến độc lập.

• Đối với các dân tộc trên đất nước Việt Nam, Tết Nguyên Đán là tết lớn nhất trong năm.

• Văn hoá cộng đồng các dân tộc Việt Nam vừa đa dạng vừa thống nhất, vừa truyền thống vừa mang yếu tố hiện đại.

Câu 7. Đọc đoạn tư liệu sau đây

“Bảo đảm các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển. Huy động phân bổ, sử dụng, quản lý hiệu quả các nguồn lực để đầu tư phát triển, tạo chuyển biến căn bản về kinh tế, văn hóa, xã hội ở vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Chú trọng tính đặc thù của từng vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách dân tộc. Có cơ chế thúc đẩy tính tích cực, ý chí tự lực, tự cường của đồng bào các dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện giảm nghèo đa chiều, bền vững”.

           (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.170).

• Nguyên tắc xây dựng chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước được nhắc đến trong văn kiện là bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển.

• ) Chủ trương của Đảng và Nhà nước về vấn đề dân tộc là huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để phát triển một cách toàn diện những vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số.

• Trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội chung của cả nước thì việc phát triển kinh tế sao cho phù hợp với đặc điểm của từng vùng là khó khả thi và không được đề cập đến ở văn kiện.

• ) Trong chính sách phát triển dân tộc, Đảng và Nhà nước đề cao tính tích cực, chủ động, tự quyết và tự trị của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Câu 8. Đọc đoạn tư liệu sau đây

“Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê-đê, Xơ Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt......Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt...”

(Trích bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam  họp ở Pleiku, ngày 19/4/1946)

• Quan điểm đoàn kết dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh nhất quán với chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước Việt Nam.

• Đoạn tư liệu thể hiện sự quan tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với việc xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc Việt Nam.

• Trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay, vai trò, tầm quan trọng của khối đại đoàn kết dân tộc tiếp tục được phát huy.

• Đoạn tư liệu thể hiện được vai trò, tầm quan trọng của các dân tộc thiểu số Việt Nam trong lịch sử dựng nước và giữ nước.

Câu 4. Đọc đoạn tư liệu sau

“Khoa cử các đời thịnh nhất là đời Hồng Đức. Cách lấy đỗ rộng rãi, cách chọn người công bằng, đời sau không thể theo kịp. Trong nước không để sót nhân tài, triều đình không dùng lầm người kém”.

(Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí, Tập 2, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2007, tr.18)

• Thời vua Lê Thánh Tông, giáo dục - khoa cử được chú trọng và có nhiều đổi mới.

• Nhà Lê sơ đã loại bỏ hoàn toàn hình thức tiến cử người tài ra làm quan.

• Nhà Lê sơ có chính sách coi trọng nhân tài và đào tạo quan lại qua khoa cử.

• Đoạn tư liệu đề cập nghĩa vụ và trách nhiệm của nhân tài đối với đất nước dưới thời Lê sơ

Câu 5. Đọc đoạn tư liệu sau

“Thành hình vuông mỗi cạnh dài 500m. cổng thành hình vòng xây bằng những khối đã lớn, có khối dài 7m, cao1m5, dài 1m nặng khoảng 15 tấn. Thành đắp bằng đất có khối lượng khoảng 80.000 mét khối, xung quanh có hào sâu, có cống ngầm thông trong ngoài. Phía trong thành là cung điện và dinh thự các quan”.

(Trương Hữu Quýnh chủ biên, Đại Cương Lịch sử Việt Nam tập 1,

NXB Giáo dục 1998, Tr270, 271)

• Công trình kiến trúc được mô tả là Thành nhà Hồ.  

• Đoạn tư liệu mô tả một công trình tiêu biểu của văn minh Đại Việt thuộc dòng kiến trúc tôn giáo.

• Phía trong thành là cung điện và dinh thự các quan.  

• Thành hình vuông, cổng thành hình vòng xây bằng những khối đá lớn