Sanskrit Grammar & Composition Class 39-SamaasaaH(Introduction)

समासः नाम कः?

• वर्णव्यत्ययः
• पदमेलनम्
• अनेकस्य पदस्य एकपदीभवनम्
• वर्णमेलनम्

Answer explanation

समासः = अनेकस्य पदस्य एकपदीभवनम् ।

समासः प्रायेण कीदृशानां पदानां भवति?

• सुबन्तानाम्
• तिङन्तानाम्
• सर्वविधानाम्
• प्रातिपदिकानाम्

Answer explanation

प्रायेण सुबन्तानां समासः भवति ।

समासार्थप्रतिपादकं वाक्यं किमिति उच्यते?

• मूर्तिः
• व्यासः
• वृत्तिः
• विग्रहः

Answer explanation

समासार्थप्रतिपादकं वाक्यं विग्रहः इति कथ्यते ।

सत्यम् उत मिथ्या - समासे कृते पूर्वोत्तरपदयोः सन्धिः अपि भवितुमर्हति ।

• सत्यम्
• मिथ्या

Answer explanation

सत्यम् । समासे कृते पूर्वोत्तरपदयोः विभक्तिलोपः भवति । ततः संहितायाः नित्यत्वात् सम्भवः अस्ति चेत् सन्धिः अपि भवति ।

गणेशः - अत्र सन्धिः अस्ति, उत समासः?

• सन्धिः एव
• समासः एव
• सन्धिः समासः - उभयम्

Answer explanation

गणानाम् ईशः - गण-ईश - गणेशः । अत्र आदौ समासः, ततः विभक्तिलोपः, ततः गुणसन्धिः ।

समासे मुख्यतः कति प्रभेदाः?

• 2
• 6
• 10
• 18

Answer explanation

समासे मुख्यतः ६ प्रभेदाः - तत्पुरुषः, कर्मधारयः, द्विगुः, बहुव्रीहिः, अव्ययीभावः, द्वन्द्वः ।

"AND" इत्यर्थे कः समासः भवति?

• तत्पुरुषः
• द्वन्द्वः
• बहुव्रीहिः
• अव्ययीभावः

Answer explanation

चार्थे ("AND" इत्यर्थे) द्वन्द्वसमासः भवति ।

अन्यपदार्थः कस्मिन् समासे मुख्यः भवति?

• तत्पुरुषः
• द्वन्द्वः
• बहुव्रीहिः
• अव्ययीभावः

Answer explanation

बहुव्रीहिसमासे अन्यपदार्थस्य प्राधान्यं भवति ।

पीताम्बरम् = Yellow cloth. कः समासः?

• कर्मधारयः
• बहुव्रीहिः
• तत्पुरुषः
• द्विगुः

Answer explanation

यत्र एकं पदम् अपरस्य विशेषणं भवति, तत्र कर्मधारयः । अतः yellow-cloth इत्यर्थे पीताम्बरशब्दः कर्मधारयः ।

संयोजयत (Match the following)

• उत्तरपदम्

• सीतापतिः

• समस्तपदम्

• सीता

• विग्रहवाक्यम्

• पति

• पूर्वपदम्

• सीतायाः पतिः