BÀI 11 Nhà Lý xây dựng đất nước

Năm 1009, nhà Lý được thành lập. Không lâu sau, Lý Công Uẩn quyết  định dời đô từ Hoa Lư về Đại La. Sự kiện này có ý nghĩa như thế nào đối với lịch sử dân tộc.

• - Ý nghĩa của việc dời đô:

  + Việc dời đô từ Hoa Lư ᴠề Đại La (Thăng Long) thể hiện quуết định ѕáng ѕuốt của ᴠua Lý Công uẩn, tạo đà cho ѕự phát triển đất nước

  + Dời đô ra Thăng Long là một bước ngoặc rất lớn. Nó đánh dấu ѕự trường thành của dân tộc Đại Việt. Đại Việt không cần phải ѕống phòng thủ, phải dựa ᴠào địa thế hiểm trở của Hoa Lư để đối phó ᴠới kẻ thù. Thế và lực của Đại Việt đã đủ lớn mạnh để lập đô ở nơi có địa thể rộng mở.

• - Ý nghĩa của việc dời đô:

  + Việc dời đô từ Hoa Lư ᴠề Đại La (Thăng Long) không thể hiện quуết định ѕáng ѕuốt của ᴠua Lý Công uẩn, tạo đà cho ѕự phát triển đất nước

  + Dời đô ra Thăng Long không là một bước ngoặc rất lớn. Nó đánh dấu ѕự trường thành của dân tộc Đại Việt. Đại Việt không cần phải ѕống phòng thủ, phải dựa ᴠào địa thế hiểm trở của Hoa Lư để đối phó ᴠới kẻ thù. Thế và lực của Đại Việt đã đủ lớn mạnh để lập đô ở nơi có địa thể rộng mở.

Em đã được tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống của nhân dân Đại Cồ Việt (năm 981). Trong trận chiến đó, mặc dù bị thất bại thảm hại và phải rút quân về nước nhưng nhà Tống vẫn chưa bao giờ từ bỏ ý định xâm lược nước ta. Vua Tống nuôi tham vọng gì khi tiếp tục đề ra kế hoạch đánh Đại Việt? Dưới sự lãnh đạo của triều đình nhà Lý, quân dân Đại Việt đã tổ chức kháng chiến bảo về đất nước như thế nào?

• A. Tham vọng của nhà Tống khi xâm chiếm Đại Việt:

  + Thỏa mãn tham vọng bành trướng lãnh thổ xuống phía Nam.

  + Tăng vị thế của nhà Tống, khiến hai nước Liê, Hạ phải kiêng nể.

  + Đánh Đại Việt để góp phần dẹp yên mâu thuẫn trong nội bộ nước Tống.

• B. Quân dân nhà Lý đấu tranh chống xâm lược:

  + Chủ động tiến công để chặn thế mạnh của giặc.

  + Chủ động chuẩn bị về lực lượng, phòng thủ, bố trí trận địa đánh giặc.

  + Chủ động chớp thời cơ quân giặc gặp khó khăn để tổ chức tổng tiến công.

  + Chủ động giảng hòa với giặc, thể hiện lòng trọng nhân nghĩa.

• Cả A và B

Em hãy chỉ ra nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất (1075)

• + Thực hiện “tiên phát chế nhân” - chủ động tấn công để chặn trước thế mạnh của giặc. Lý Thường Kiệt đã chỉ huy 10 vạn quân thủy, bộ, chia làm 2 đạo tiến sang đất Tống để tiêu diệt các cứ điểm: Ung Châu – Khâm Châu – Liêm Châu.

  + Sau khi tiến công sang đất Tống, Lý Thường Kiệt cho ban bố “Phạt Tống lộ bố văn” để nhân dân Tống hiểu rõ mục đích và tính chất của cuộc tiến công.

• + Sau khi đạt được mục đích chiến lược, Lý Thường Kiệt nhanh chóng rút quân về nước để tránh địch phản công và chủ động thực hiện xây dựng lực lượng và các trận tuyến phòng ngự.

• Cả 2 ý trên

Vì sao Lý Thường Kiệt quyết định xây dựng phòng tuyến chống quân Tống ở sông Như Nguyệt?

• - Nguyên nhân Lý Thường Kiệt xây dựng trận tuyến trên sông Như Nguyệt:

  + Sông Như Nguyệt chặn ngang tất cả các ngả đường bộ mà quân Tống có thể vượt qua để tiến vào Thăng Long.

  + Sông Như Nguyệt bấy giờ có lòng sông sâu, rộng, là một chiến hào tự nhiên khó có thể vượt qua.

  + Lực lượng của nhà Tống kéo sang Đại Việt chủ yếu là bộ binh, lực lượng thủy binh không nhiều.

• - Nguyên nhân Lý Thường Kiệt xây dựng trận tuyến trên sông Như Nguyệt:

  + Sông Như Nguyệt nằm ở gần quân Tống có thể vượt qua để tiến vào Thăng Long.

  + Sông Như Nguyệt bấy giờ có lòng sông nông, rộng, là một chiến hào tự nhiên khó có thể vượt qua.

  + Lực lượng của nhà Tống kéo sang Đại Việt chủ yếu là bộ binh, lực lượng thủy binh không nhiều.

Lý Thường Kiệt quyết định xây dựng phòng tuyến chống quân Tống ở sông Như Nguyệt? Việc xây dựng phòng tuyến như vậy đã thể hiện điều gì?

• - Nhận xét: việc xây dựng phòng tuyến trên sống Như Nguyệt cho thấy sự chuẩn bị ngẫu nhiên và ý chí quyết tâm đánh giặc ngoại xâm của quân dân nhà Lý; đồng thời phản ánh tầm nhìn và tài năng quân sự tuyệt vời của Thái úy Lý Thường Kiệt.

• - Nhận xét: việc xây dựng phòng tuyến trên sống Như Nguyệt cho thấy sự chuẩn bị kĩ càng và ý chí quyết tâm đánh giặc ngoại xâm của quân dân nhà Lý; đồng thời phản ánh tầm nhìn và tài năng quân sự tuyệt vời của Thái úy Lý Thường Kiệt.

nêu nhận xét của em về cách kết thúc cuộc kháng chiến của Lý Thường Kiệt.

• - Lý Thường Kiệt đã chủ động lựa chọn việc kết thúc chiến tranh với quân Tống bằng biện pháp giảng hòa. Điều này có ý nghĩa và tác dụng to lớn là:

  + Giữ vững nền độc lập, tự chủ của Đại Việt.

  + Duy trì được quan hệ bang giao giữa Đại Việt và nhà Tống.

  + Tránh hi sinh, tổn thất xương máu cho cả Đại Việt và Tống, đồng thời cho thấy thiện chí hòa bình của nhân dân Đại Việt.

• - Lý Thường Kiệt đã chủ động lựa chọn việc kết thúc chiến tranh với quân Tống bằng biện pháp giảng hòa. Điều này có ý nghĩa và tác dụng to lớn là:

  + Sợ quân Tống trả thù Đại Việt.

  + Duy trì được quan hệ bang giao giữa Đại Việt và nhà Tống.

  + Tránh hi sinh, tổn thất xương máu cho cả Đại Việt và Tống, đồng thời cho thấy thiện chí hòa bình của nhân dân Đại Việt.

Trình bày ý nghĩa cuộc kháng chiến trên sông Như Nguyệt

• - Cuộc chiến trên sông Như Nguyệt thắng lợi đã:

  + Đánh tan cuộc xâm lược của nhà Tống, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc; 

  + Thể hiện tinh thần đoàn kết, quyết tâm chống ngoại xâm của nhân dân Đại Việt.

  + Cho thấy sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Lý Thường Kiệt.

• - Cuộc chiến trên sông Như Nguyệt thắng lợi đã:

  + Tạm thời khiến nhà nhà Tống rút về nước chuẩn bị cho trận chiến sau xâm lược Đại Việt

  + Thể hiện tinh thần đoàn kết, quyết tâm chống ngoại xâm của nhân dân Đại Việt.

  + Cho thấy sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Lý Thường Kiệt.

Cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý đã để lại những bài học gì?

• - Bài học kinh nghiệm từ cuộc kháng chiến chống Tống:

  + Nghiên cứu, đánh giá đúng tình hình, dự báo sớm những âm mưu và hành động của kẻ thù.

  + Kiên định đường lối đánh giặc, nêu cao tinh thần đoàn kết của nhân dân và ý chí quyết chiến quyết thắng.

  + Chủ động xây dựng các tuyến phòng thủ để chống giặc, lợi dụng địa thế hiểm trở của tự nhiên để trận địa chiến đấu.

  + Lòng nhân nghĩa, yêu chuộng hòa bình.

• - Bài học kinh nghiệm từ cuộc kháng chiến chống Tống:

  + Cú dũng cảm ra chiến trường, đến đâu hay đến đó, không cần đánh giá đúng tình hình, dự báo sớm những âm mưu và hành động của kẻ thù.

  + Kiên định đường lối đánh giặc, nêu cao tinh thần đoàn kết của nhân dân và ý chí quyết chiến quyết thắng.

  + Chủ động xây dựng các tuyến phòng thủ để chống giặc, lợi dụng địa thế hiểm trở của tự nhiên để trận địa chiến đấu.

  + Lòng nhân nghĩa, yêu chuộng hòa bình.

Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến được thể hiện như thế nào?

• - Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến chống Tống:

  + Lý Thường Kiệt là một trong những người chỉ huy cuộc kháng chiến. 

  + Ông đã đã thực hiện đường lối của vua góp phần quan trọng làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống.

  + Thái úy Lý Thường Kiệt cũng là người chủ động quyết định kết thúc chiến tranh bằng biện pháp hoà bình để “không nhọc tướng tá, khỏi tốn xương máu” của nhân dân, lại tỏ rõ thiện chí hòa bình của dân tộc Đại Việt. 

• - Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến chống Tống:

  + Lý Thường Kiệt là Tổng chỉ huy cuộc kháng chiến. 

  + Ông đã đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn, sáng tạo, góp phần quan trọng làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống.

  + Thái úy Lý Thường Kiệt cũng là người chủ động quyết định kết thúc chiến tranh bằng biện pháp hoà bình để “không nhọc tướng tá, khỏi tốn xương máu” của nhân dân, lại tỏ rõ thiện chí hòa bình của dân tộc Đại Việt. 

Năm 1009, nhà Lý được thành lập. Không lâu sau, Lý Công Uẩn quyết  định dời đô từ Hoa Lư về Đại La. Nhà Lý đã làm gì để xây dựng và phát triển đất nước.

• - Nhà Lý xây dựng và phát triển đất nước:

  + Tổ chức bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương khá lỏng lẻo. 

  + Kinh tế phát triển tương đối cục bộ.

  + Chưa Đạt được nhiều thành tựu văn hóa.

• - Nhà Lý xây dựng và phát triển đất nước:

  + Tổ chức bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương chặt chẽ. 

  + Kinh tế phát triển tương đối toàn diện.

  + Đạt được nhiều thành tựu văn hóa.