Экономика және бәсекелестік

Рыноктық шаруашылық жағдайындағы бәсекелестік бұл:

• өндірісте жақсы нәтижеге жету, жоғары пайда табудағы әрекет

• бағалық дискриминацияның болуы

• бәсекелестерге қарағанда тауар бағасын көтеру

• экономикалық еркіндікке ұмтылу

• бәсекелес ұйымдармен тең позицияны ұстану

Аралас экономиканың алғашқы көрінісі немен айқындалады:

• экономиканы реттеуге мемлекеттің араласуы

• мемлекет пен бизнестің арасында байланыстың болмауы

• экономикангың заңдарымен

• тек еркін бәсекенің орын алуы.

• экономикаға мемлекеттік реттеудің болмауы

Аралас экономикалық жүйенің белгілеріне жатпайды:

• мемлекет тарапынан өндірістің жоспарлануы

• меншіктің көптүрлілігіне негізделген экономикалық жүйе

• рыноктық және жоспарлы экономиканың үйлесуі

• жеке кәсіпкерлдік және мемлекеттік шаруашылқ

• мемлекеттік реттеу және еркін рынок

Аралас экономикасын не сипаттайды:

• нарық күштері мен мемлекеттің қатысу негізінде қалыптасқан экономиканың мемлекеттік және жеке секторының біртұтастығы;

• әміршіл- әкімшілдік механизм негізінде экономиканы бір орталықтан жоспралы түрде басқару;

• ресурстарға жеке меншік, экономикалық іс-әрекетті бағыттауда нарық жүйесі мен бағаны пайдалану;

• экономикалық іс-әрекеттердің тек нарық механизмі арқылы үйлестірілуі

• экономиканың дәстүрлер, натуралды шаруашылық түрі арқылы ұйымдастырылуы

Дәстүрлі экономика үшін не сипаттас емес:

• ұлғаймалы ұдайы өндіріс;

• өндіріс күштерінің төменгі даму деңгейі;

• өндіріс қатынастарының салт-дәстүр, тәжірибе негізінде құрылуы;

• натуралды өндіріс пен ұжымдық меншік формаларының үстемдігі;

• құқықтық заңнама негіздерінің әлсіздігі.

Дәстүрлі экономикаға тән белгілер:

• натуралды өндіріс пен ұжымдық меншік формаларының үстемдігі;

• құқықтық заңнама негіздерінің жоғары даму дәрежесі.

• тауарлы өндіріс және жеке меншік формаларының үстемдігі;

• өндіріс күштерінің жоғарғы даму деңгейі;

• экономиканың бір орталықтан басқарылуы;

Натуралды шаруашылық үшін не сипатты емес:

• өнімдер рынок арқылы өндірушілер мен тұтынушылар арасын байланыстырады

• бөлшектенбеген толық қол еңбегі;

• ұйымдық-экономикалық қатынастар жүйесінің тұйықтылығы;

• өндіріс пен тұтынудың тікелей байланысы;

• өнімді сатуға емес, тұтыну үшін өндіру.

Тауарлы өндірісті не сипаттайды:

• өнімді сату үшін өндіретін шаруашылықтың ұйымдастырылған формасы;

• өндіріс пен тұтынудың тікелей байланысы;

• өнімнің натуралдық формада болуы;

• еңбектің бөлінбегендігі;

• шаруашылықтың тұйықтылығы.

Келтірілгендердің қайсысы тауар болады:

• айырбастау үшін өндірілген игілік

• табиғаттың жемісі

• экономикалық емес игілік

• өзінің тұтынуы үшін өндірілген өнім

• пайдалы зат

Нарықты шаруашылықтың негізгі субъектілері:

• үй шаруашылықтары

• өнеркәсіп, сауда және қаржы капиталистері

• жалдамалы жұмысшылар, капиталистер, жер иелері

• өндіріс факторларының иелері

• кәсіподақтар, кәсіпкерлердің бірлестігі, мемлекет құрылымдары