Sanskrit Grammar & Composition Class 38 - Sandhis Revision

सन्धिषु कति प्रकरणानि सन्ति? (According to śāstra, How many sections are identified under Sandhis)?

• त्रीणि
• चत्वारि
• पञ्च
• षट्

Answer explanation

पञ्चसन्धिप्रकरणम् - १) स्वरसन्धिः २) प्रकृतिभावः ३) व्यञ्जनसन्धिः ४) विसर्गसन्धिः ५) स्वादिसन्धिः

स्वरसन्धिः नाम कः?

• स्वरस्य स्थाने आदेशः
• स्वरस्य लोपः
• स्वर-व्यञ्जनयोः मेलनम्
• स्वरद्वयस्य योजनम्

Answer explanation

स्वरस्य स्थाने आदेशः स्वरसन्धिः । अत्र एकस्य अनेकस्य वा स्वरस्य स्थाने आदेशो भवति ।

प्रकृतिभावः नाम कः?

• स्वरस्य अभावः
• स्वरसन्धेः अभावः
• स्वरसन्धिषु कश्चित् प्रभेदः
• व्यञ्जनसन्धिषु कश्चित् प्रभेदः

Answer explanation

निमित्ते सत्यपि यत्र स्वरसन्धेः अभावः भवति, सः प्रकृतिभावः ।

व्यञ्जनसन्धिषु किं भवति?

• स्वर-व्यञ्जनयोः मेलनम्
• व्यञ्जनद्वयस्य संयोगः
• व्यञ्जनस्य स्वरे परे आदेशः
• व्यञ्जनस्य स्थाने आदेशः / आगमः

Answer explanation

व्यञ्जनसन्धिः = व्यञ्जनस्य स्थाने आगमः / आदेशः ।

कीदृशे वर्णे परे विसर्गसन्धिः भवति?

• स्वरे परे
• मृदुव्यञ्जने परे
• कर्कशव्यञ्जने परे
• सर्वेषु वर्णेषु परेषु

Answer explanation

कर्कशव्यञ्जने परे एव व्यञ्जनसन्धीनां सम्भवः ।

कीदृशे वर्णे परे स्वादिसन्धिः भवति?

• स्वरे परे
• स्वरे मृदुव्यञ्जने वा परे
• मृदुव्यञ्जने कर्कशव्यञ्जने वा परे

Answer explanation

स्वरे / मृदुव्यञ्जने परे स्वादिसन्धयः भवन्ति ।

एतेषु के स्वरसन्धयः एकादेशसन्धयः?

• यण्
• गुणः
• पूर्वरूपम्
• अयादिः
• सवर्णदीर्घः

Answer explanation

सवर्णदीर्घः, गुणः, वृद्धिः, पूर्वरूपम्, पररूपम् - एते एकादेशसन्धयः ।

एतेषु आगमाः के?

• छत्वम्
• धुट्
• ङमुट्
• सत्वम्
• तुक्

Answer explanation

धुडागमः, ङमुडागमः, तुगागमः - एते व्यञ्जनसन्धिषु आगमसन्धयः ।

शास्त्रानुगुणम् एतेषु के आदेशाः साक्षात् विसर्गस्य स्थाने भवन्ति?

• सकारादेशः
• रेफादेशः
• उकारादेशः
• जिह्वामूलीयः
• सत्वषत्वे

Answer explanation

शास्त्रानुगुणं साक्षात् विसर्गस्य आदेशाः - सकारः, जिह्वामूलीय-उपध्मानीयौ, लोपः, सत्व-षत्वे । रेफादेशः सकारस्य भवति, उकारादेशः रोः ।

एषः, सः - एतयोः सुप्रत्ययस्य व्यञ्जने परे किं भवति?

• लोपः
• विसर्गः
• रेफः
• सकारः

Answer explanation

एषः, सः - एतयोः सुप्रत्ययस्य व्यञ्जने परे लोपः भवति ।