Executieve functies... is dat niet een hype?

• Ja.

• Nee.

Answer explanation

Nee dat is geen hype, misschien is het wel iets waar je de laatste jaren meer over hebt gehoord. Executieve functies is al 20 à 30 jaar bekend, en wordt in Engelstalige landen al veel meer binnen het onderwijs ingezet. In Nederland is dat nog meer in ontwikkeling.

Wat zijn executieve functies?

• Een verzamelterm voor denkprocessen die belangrijk zijn voor het uitvoeren van sociaal en doelgericht gedrag.

• Dat is een netwerk van meerdere vaardigheden.

• Dat kun je zien als de dirigent van een orkest. Zonder de dirigent wordt het orkest een rommeltje.

• Huh? Volgens mij zijn alle antwoorden goed!

Answer explanation

Omdat 'executieve functies' een verzamelterm is voor verschillende processen, is het lastig ze eenduidig te definiëren. Wetenschappers beschrijven EF als een netwerk van meerdere vaardigheden.

Kun je executieve functies zien?

• Nee joh!

• Ja, ik denk het wel.

Answer explanation

Nee executieve functies kun je niet zien, dat is een proces in je hersenen. Wat je wel kan zien is gedrag. De hele dag door zijn we bezig ons gedrag te sturen, dit aansturen van het gedrag gebeurt vanuit onze hersenen. Het gedrag kun je zien en noem je zelfsturing, het proces in de hersenen noem je executieve functies en is dus niet te zien.

Zijn executieve functies net zo belangrijk als intelligentie als het gaat om succes op school?

• Nee, intelligentie is belangrijker.

• Ja, dat denk ik wel.

Answer explanation

Jazeker! De executieve functies regelen bijvoorbeeld het starten met een taak en het richten en vasthouden van de aandacht. Zonder deze functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk. Dus je kan nog zo slim zijn, maar als jij je aandacht niet bij de opdracht kan houden heb je niets aan alleen je goede intelligentie.

Executieve functies zijn variabel, bij iedereen, want ze zijn erg gevoelig voor ervaringen van stress, drukte en onzekerheid.

• Waar 

• Niet waar

Answer explanation

Denk maar eens aan de sinterklaastijd. De meeste kinderen zijn dan drukker dan anders, hebben moeite met slapen, zijn meer prikkelbaar of tegendraads. 

Bij onze geboorte beschikken we al over goed ontwikkelde executieve functies.

• Ja, dat klopt.

• Nee, dat is niet waar.

Answer explanation

Bij onze geboorte zijn onze hersenen nog lang niet 'klaar', de verschillende gebieden zijn er wel en kunnen zich 'in potentie' nog verder ontwikkelen. De ontwikkeling van executieve functies is een langdurig proces dat start in de vroege kindertijd en doorloopt tot in de late adolescentie (ca. 25 jaar). De kleuterleeftijd vormt de meest kritische periode voor de ontwikkeling van die EF. Het brein is tijdens de kleuterleeftijd nog het meest kneedbaar om deze functies te verwerven.